غرور شبنم تووزلو

Qürur غرور

Gözlerim seni gezir
چشمانم به دنبال توست
Seni gezir, seni gezir
دنبال توست، دنبال توست
Qürur , bizi ezir
غرور ، ما را له می کند
Bizi ezir , bizi ezir
ما را له می کند (۲ بار)
------
Sensiz hayat zülüm kimidi sanki
بی تو انگار زندگی مثل ظلم هست

Azap kimi ölüm kimidi sanki !
عین عذاب است عین مرگ است انگار

Ele darıxmışam yar , inan ki !
آنچنان دلتنگ شده ام یار، باور کن که
------
Bu qurur bizi ezir
این غرور ما رو له میکنه
seni ezir seni ezir
تو رو له می کند (۲ بار)
Gözlerim seni gezir
چشمانم به دنبال توست
Seni gezir, seni gezir
دنبال توئه ، دنبال توئه
Bu qurur bizi ezir
این غرور ما را له میکنه
bizi ezir , bizi ezir
ما رو له می کند (۲ بار)
Gözlerim seni gezir
چشمانم به دنبال توست
Seni gezir, seni gezir
دنبال توئه ، دنبال توئه
------
Sen gedenden ürey qalıp darda
از وقتی تو رفتی دل در تنگنا مونده

Gözlerim de qalıp intizarda
چشم هایم نیز در انتظار مانده است

Sen harda olsan canım orda
تو هر کجا باشی جان من در آنجاست
------
Üreyimin içinde bir o salamat
در داخل دلم ، فقط اون سلامت مونده

Ehtiyacım vardı kömeyime çat
احتیاج دارم به کمک من بیا و برس 🙏

Narahatam sen sarıdan narahat
ناراحت هستم بخاطر تو ناراحت هستم


ظالیم دونیا

متن و ترجمه آهنگ "ظالیم دونیا"
خواننده: خاطیره ایسلام

آخی سن بئله ائتمزدین، نه اوچون تئز گئتدین
آخه تو این طوری نمی کردی، چرا زود رفتی
سنی من بئله بیلمزدیم، آمانسیز اجل سن نه ائتدین
تو رو این طوری نمی دونستم، ای اجل تو چه کردی؟
یان داغیل آی دونیا، قویدون منی تنها
بسوز و نابود شو ای دنیا مرا تنها گذاشتی
بیلمیرم نه دئییم سنه
نمی دونم بهت چی بگم
سن آجی حسرت سالدین، یاریمی مندن آلدین
حسرت تلخی به جا گذاشتی، یارمو ازم گرفتی
بیلمیرم نه دئییم سنه
نمی دونم بهت چی بگم

سوندی چیراغیم گئتدی دایاغیم
چراغم خاموش شد و پشت و پناهم رفت
نه حالا سالدین منی دونیا
ببین به چه حالی مرا انداختی ای دنیا
ای ظالیم دونیا وفاسیز دونیا
ای دنیای ظالم و بی وفتا
نه حالا سالدین منی دونیا
ببین به چه حالی مرا انداختی ای دنیا

سن گئده لی سندن منه قالمیشدی بیر شکیل
تو که رفتی از تو برای من یک عکس مانده بود
بو ائوده نئچه خاطیرن قالیبدی بیر ده کی عطرین
در این خانه چند تا خاطره ات مونده و عطرت
آه بو زامان سیز اولوم وئردی منه ظولوم
آه این مرگ بی موقع، به من ظلم کرد
تئز گل آی گولوم هارداسان
زود بیا گلم کجایی
آیریلیق حسرت سالدی بیر بیاض گولوم قالدی
جدایی حسرت بجا گذاشت و یک گل سفید موند برام
تئز گل آی گولوم هارداسان
زود بیا گلم کجایی

سوندی چیراغیم گئتدی دایاغیم
چراغم خاموش شد و پشت و پناهم رفت
نه حالا سالدین منی دونیا
ببین به چه حالی مرا انداختی ای دنیا
ای ظالیم دونیا وفاسیز دونیا
ای دنیای ظالم و بی وفتا
نه حالا سالدین منی دونیا
ببین به چه حالی مرا انداختی ای دنیا


سلام یئتیر

متن و ترجمه آهنگ "سلام یئتیر" (سلام برسان)
خواننده: آفت فرمان قیزی

گوزل قاراباغا دوستوم گئدنده
ای دوست وقتی به قاراباغ زیبا می روی
گولر اوزلو شهرى ترک ائدنده
و با صورت خندان این شهر را ترک می کنى
قاراباغین دومانلی یوللاریندا
در جاده های مه آلود قاراباغ
گوزوم قالیب سئوگیلی یار یولوندا
وقتی چشم به راه یار پر از نازم
سلام یئتیر قوبادلیا لاچینا
سلام برسان به قبادلی و لاچین
سلام یئتیر جبرائیلا آغ داما
سلام برسان به جبرائیل و آغ دام
سلام یئتیر شوشایا فیضولیه
سلام برسان به شوشا و فضولی
بلکه تانیشلیق وطنیم وئرمیه
شاید سرزمینم دیگر آشنایی ندهد
دئنن اوردا اوشاقلیقیم خوش گئچیب
به او بگو آنجا کودکی ام خوش گذشته است
سندن آیرى هرنه گئچیب بوش گئچیب
دور از تو هر چه گذشت هیچ و پوچ گذشت
دئنن بو غوربت نفسیمى آلیب
بگو این غربت نفسم را از من گرفته است
آغیر بــیر حسرت اورگیمده قالیب
بی تو یک حسرت سنگینی در سینه ام مانده است
دئنن آمان بو آیریلیق دان آمان
بگو امان از این جدایی امان
اونوتماییب سنى بالان هئچ زامان
فرزند تو هیچ زمانى تو را فراموش نکرده است
دئنن بیر قوش غریب یئرده توردادى
بگو یک پرنده در جای غریبی در تور افتاده
هر یئرده اولسام اورگیم اوردادى
اما هر جای دنیا باشم دل آنجاست

گوزل قاراباغا دوستوم گئدنده
ای دوست وقتی به قاراباغ زیبا می روی
گولر اوزلو شهرى ترک ائدنده
و با صورت خندان این شهر را ترک می کنى
قاراباغین دومانلی یوللاریندا
در جاده های مه آلود قاراباغ
گوزوم قالیب سئوگیلی یار یولوندا
وقتی چشم به راه یار پر از نازم
سلام یئتیر قوبادلیا لاچینا
سلام برسان به قبادلی و لاچین
سلام یئتیر جبرائیلا آغ داما
سلام برسان به جبرائیل و آغ دام
سلام یئتیر شوشایا فیضولیه
سلام برسان به شوشا و فضولی
بلکه تانیشلیق وطنیم وئرمیه
شاید سرزمینم دیگر آشنایی ندهد
دئنن اوردا اوشاقلیقیم خوش گئچیب
به او بگو آنجا کودکی ام خوش گذشته است
سندن آیرى هرنه گئچیب بوش گئچیب
دور از تو هر چه گذشت هیچ و پوچ گذشت
دئنن بو غوربت نفسیمى آلیب
بگو این غربت نفسم را از من گرفته است
آغیر بــیر حسرت اورگیمده قالیب
بی تو یک حسرت سنگینی در سینه ام مانده است
دئنن آمان بو آیریلیق دان آمان
بگو امان از این جدایی امان
اونوتماییب سنى بالان هئچ زامان
فرزند تو هیچ زمانى تو را فراموش نکرده است
دئنن بیر قوش غریب یئرده توردادى
بگو یک پرنده در جای غریبی در تور افتاده
هر یئرده اولسام اورگیم اوردادى
اما هر جای دنیا باشم دل آنجاست
سلام یئتیر قوبادلیا لاچینا
سلام برسان به قبادلی و لاچین
سلام یئتیر جبرائیلا آغ داما
سلام برسان به جبرائیل و آغ دام
سلام یئتیر شوشایا فیضولیه
سلام برسان به شوشا و فضولی
بلکه تانیشلیق وطنیم وئرمیه
شاید سرزمینم دیگر آشنایی ندهد
سلام یئتیر کلبجره لاچینا
سلام برسان به کلبجر و لاچین
سلام یئتیر زنگیلانا آغ داما
سلام برسان به زنگیلان و آغ دام
سلام یئتیر ایروانا گویچه یه
سلام برسان به ایروان و گویچه
بلکه تانیشلیق وطنیم وئرمیه
شاید سرزمینم دیگر آشنایی ندهد


متن و ترجمه آهنگ جدید"گلسین" (بیاد)
خواننده: داملا

هر گئجه گوز یاشیما اوتاقیم شاهید
هر شب شاهد اشک چشم هایم اتاقمه
ائویمین دیوارلاری اوستومه گلیر
دیوارهای خونه ام رو سرم آوار می شن
آدینی ساییقلارام یاتاقیم شاهید
اسمتو زمزمه می کنم رختخوابم شاهده
گوزومون یاشلارینی یاستیغیم سیلیر
اشک چشمم رو بالشم پاک می کنه
چاره سیز باخیشلاریم پنجرمده دیر
نگاه های بیچاره ام به پنجره های خانه ام دوخته شده
من نئجه علاج سیزام گورنلر بیلیر
چقدر بی علاجم همه کسانی که منو می بینن می دونن
اورییم هر گئجه اولوب دیریلیر
دلم هر شب می میره و زنده می شه

گلسین! تسلی وئرمسین واخت اوزانماسین
بیاد! تسلی نده وقت و تلف نکنه
گلسین! بوندان آرتیق داها جانیم یانماسین
بیاد! از این بیشتر دیگر جانم نسوزد
گلسین! اونون یئری اولونجه منیم یانیمدیر
بیاد! جاش تا موقع مرگ پیش منه
گلسین! اونا مندن باشقاسی توخونماسین
بیاد! هیچکی غیر من حق نداره بهش دست بزنه
گلسین! اوز-اوزه دایاناق هئچ دانیشماسین
بیاد! روبروی هم بایستیم و هیچی نگه
گلسین! اونون یئری اولونجه منیم یانیمدیر
بیاد! جاش تا موقع مرگ پیش منه

گلسین

متن و ترجمه آهنگ جدید"گلسین" (بیاد)
خواننده: داملا

هر گئجه گوز یاشیما اوتاقیم شاهید
هر شب شاهد اشک چشم هایم اتاقمه
ائویمین دیوارلاری اوستومه گلیر
دیوارهای خونه ام رو سرم آوار می شن
آدینی ساییقلارام یاتاقیم شاهید
اسمتو زمزمه می کنم رختخوابم شاهده
گوزومون یاشلارینی یاستیغیم سیلیر
اشک چشمم رو بالشم پاک می کنه
چاره سیز باخیشلاریم پنجرمده دیر
نگاه های بیچاره ام به پنجره های خانه ام دوخته شده
من نئجه علاج سیزام گورنلر بیلیر
چقدر بی علاجم همه کسانی که منو می بینن می دونن
اورییم هر گئجه اولوب دیریلیر
دلم هر شب می میره و زنده می شه

گلسین! تسلی وئرمسین واخت اوزانماسین
بیاد! تسلی نده وقت و تلف نکنه
گلسین! بوندان آرتیق داها جانیم یانماسین
بیاد! از این بیشتر دیگر جانم نسوزد
گلسین! اونون یئری اولونجه منیم یانیمدیر
بیاد! جاش تا موقع مرگ پیش منه
گلسین! اونا مندن باشقاسی توخونماسین
بیاد! هیچکی غیر من حق نداره بهش دست بزنه
گلسین! اوز-اوزه دایاناق هئچ دانیشماسین
بیاد! روبروی هم بایستیم و هیچی نگه
گلسین! اونون یئری اولونجه منیم یانیمدیر
بیاد! جاش تا موقع مرگ پیش منه

مارالی

متن و ترجمه تصنيف آذربايجان مارالي
با صدای بانو: گوللو مراد اوا

آی قیر گزمه آرالێ
کؤنلوم سندن یارالێ
گؤزله‌رینه حئیرانام
آذربایجان مارالێ

ای یار جدا از من نگرد
ای که قلبم از تو خون است
من مست و حیران چشمان تو هستم
ای زیبا روی آذربایجانی

سن بۇلاق اۆسته گله‌نده
قئیقاجی باخێب گۆله‌نده
آلدێن صبری قراریمی
آذربایجان مارالێ

زمانی که از سر چشمه می آیی
یک آن با دیدن من اخمی زیبا می کنی (کج می نگری) و به عشوه می خندی
صبر و قرار از من گرفتی
ای زیبا روی آذربایجانی

من قۇربانام گؤزله‌ره
شیرین شیرین سؤزله‌ره
بیر قوْناق گل بیزله‌ره
آذربایجان مارالێ

من به فدای چشمان زیبایت
من به فدای حرفهای شیرینت
یک روز هم میهمان ما باش
ای زیبا روی آذربایجانی

اوْ گۆنه قۇربان کسه‌ره‌م
گلمه‌سه‌ن سنده‌ن کۆسه‌ره‌م
گزه‌ره‌م سنده‌ن آرالێ
آذربایجان مارالێ

برای آن روز بزرگ (که تو میهیمانمان گردی) قربانی خواهم کرد
اگر هم نیایی دیگر با تو قهر خواهم نمود
و دیگر از تو دوری خواهم گزید
ای زیبا روی آذربایجانی

ای ییخان کونلوم ائوین، قیل حذر افغانیمدان!
ای کسی که خانه دلم را ویران کردی، از آه و افغانم بر حذر باش!
ائوین آباد اولا، ال چک دلی ویرانیمدان
خانه ات آباد باد، از دل ویرانم دست بردار
منی مجنون ایله فرهاده برابر توتما
مرا با مجنون و فرهاد برابر ندان
من اولاردان دا هنرلر کئچنم جانیمدان
من بهتر از آن ها از جانم می گذرم

گئده ک قیرخ قیز یایلاغێنا
مارال جئیران اوْیلاغێنا
ائنه‌ک عیسا بۇلاغێنا
آذربایجان مارالێ

بیا برویم به ییلاق چهل دختر
به سرزمین آهوان
برویم به چشمه عیسی
ای زیبا روی آذربایجانی

تورش سۇ اوْلسۇن یایلاغێمێز
گؤزه‌ل شۇشا اوْیلاغێمێز
سن اوْلایدین قوْناغێمێز
آذربایجان مارالێ

\"آب ترش\"شود ییلاقمان
و \"شوشا\"ی زیبا شود اقامتگاهمان
و تو میهمان ما می گشتی
ای زیبا روی آذربایجانی.

ترجمه: انجمن ترانه مهر
منبع تکمیلی: حرفهای دلم

پنج‌ و شش

متن و ترجمه آهنگ : "پنج و شش"
خواننده: آفت فرمان قیزی

منده سيغار ايکی جهان، من بو جهانه سيغمازام
دو جهان در من بگنجند، من در این جهان نگنجم
گؤهری لامکان منم، کؤن و مکانه سيغمازام
گوهر لامکان منم، در کون و مکان نگنجم
ذره منم، گونش منم، چار ايله پنج و شش منم
ذره منم، خورشید منم، چهار و پنج و شش منم
جسم ايله جان منم، گنج نهان منم، گؤوهري-کان منم
جسم جهان منم، گنج نهان منم، گوهر کان منم
منده سيغار ايکي جهان، من بو جهانه سيغمازام
دو جهان در من بگنجند، من در این جهان نگنجم
گؤهری لامکان منم، کؤن و مکانه سيغمازام
گوهر لامکان منم، در کون و مکان نگنجم
ذره منم، گونش منم، چار ايله پنج و شش منم
ذره منم، خورشید منم، چهار و پنج و شش منم
شمس منم، قمر منم، شهد منم، شکر منم
شمس منم، قمر منم، شهد منم، شکر منم
نار منم، شجر منم، عرشه چيخان حجر منم،
آتش منم، درخت منم، سنگی که به عرش رفت منم
ذره منم، گونش منم، چار ايله پنج و شش منم
ذره منم، خورشید منم، چهار و پنج و شش منم
جسم ايله جان منم، گنج نهان منم، گؤوهري-کان منم
جسم و جان منم، گنج نهان منم، گوهر کان منم
شمس منم، قمر منم، شهد منم، شکر منم،
شمس منم، قمر منم، شهد منم، شکر منم،
نار منم، شجر منم، عرشه چيخان حجر منم
آتش منم، درخت منم، سنگی که به عرش رفت منم
ذره منم، گونش منم، چار ايله پنج و شش منم
ذره منم، خورشید منم، چهار و پنج و شش منم
منده سيغار ايکی جهان، من بو جهانه سيغمازام
دو جهان در من بگنجند، من در این جهان نگنجم
گؤهری لامکان منم، کؤن و مکانه سيغمازام
گوهر لامکان منم، در کون و مکان نگنجم
ذره منم، گونش منم، چار ايله پنج و شش منم
ذره منم، خورشید منم، چهار و پنج و شش منم
جسم ايله جان منم، گنج نهان منم، گؤوهری-کان منم
جسم و جان منم، گنج نهان منم، گوهر کان منم
منده سيغار ايکي جهان، من بو جهانه سيغمازام
گؤهری لامکان منم، کؤن و مکانه سيغمازام
دو جهان در من بگنجند، من در این جهان نگنجم
ذره منم، گونش منم، چار ايله پنج و شش منم
ذره منم، خورشید منم، چهار و پنج و شش منم

شانسین یوخ

متن و ترجمه آهنگ "شانسین یوخ" (شانسی نداری)
▪️خواننده: داملا

▫️سنین کیمه بو عینادین، مندن قاچیشین یوخ
تو با کی اینقدر لج میکنی؟ از من ک نمیتونی فرار کنی
▫️قلبیمه ائله یازیلیب کی آدین، اوردان چیخیشین یوخ
جوری اسمتو روی قلبم نوشتم که نمیتونی از اونجا بیرون بری
▫️ساغین سولون هر طرفین باغلیدی شانسین یوخ
چپ و راستت و هر طرفت، بسته س شانسی نداری
▫️من ائله بئله سون دییلم، منیم اولانی تام ایستییرم
من یه عاشق الکی نیستم، اگه کسی مال من باشه تمام و کمال می خوامش
▫️گرکرسه سنین یولوندا اولومه گئدرم
اگه لازم بشه در راه تو میمیرم
▫️من ائله بئله سئون دییلم، منیم اولانی تام ایستییرم
من یه عاشق الکی نیستم، اگه کسی مال من باشه تمام و کمال می خوامش
▫️سنه یان گوزله باخان اولسا، ده کی من دلییه م
اگه کسی نگات کنه، بگو که من دیوونه م

▫️تسلیم اول تز قالدیر اللرینی دوشونمه آرتیق گریسین
تسلیم شو زود باش دستا بالا، دیگه ب بقیه ش فکر نکن
▫️اوپ منی اوپ اوپ دوداغلاریمدان ایچیمین بوزلاری اریسین
ببوس لبامو طوری که اینقدر داغ بشم که یخ های درونم آب شه
▫️من ائله بئله سئون دییلم، منیم اولانی تام ایستییرم
من یه عاشق الکی نیستم، اگه کسی مال من باشه تمام و کمال می خوامش
▫️گرکرسه سنین یولوندا اولومه گئدرم
اگه لازم بشه در راه تو میمیرم
▫️من ائله بئله سئون دییلم، منیم اولانی تام ایستییرم
من یه عاشق الکی نیستم، اگه کسی مال من باشه تمام و کمال می خوامش
▫️سنه یان گوزله باخان اولسا، ده کی من دلییه م
اگه کسی نگات کنه، بگو که من دیوونه م


ساری گلین

متن آهنگ ترکی آذربایجانی ساری گلین
خواننده: گوللو موراداوا

ساچین اوجون هؤرمزلر؛
گولو سولو (قونچا) درمزلر
ساری گلین
بوسئودا نه سئودادیر ؟
منی سنه وئرمزلر
نئیلیم آمان، آمان
ساری گلین

بو دره نین اوزونو،
چوبان قایتار قوزونو،
نة اوْلا بیر گون گؤرم
نازلی یاریمین اؤزؤنو
نئیلیم آمان، آمان
ساری گلین


🔺ترجمه فارسی این آهنگ

سر گیسوی بلند را نمی بافند،
گل تر را نمی چینند،
عروس زردپوش.(موطلائی)
این سودا (عشق نافرجام)، چه سودایی است،
تو را به من نمی دهند،
چه کنم،امان امان
چه کنم،امان امان
عروس زردپوش.(موطلائی)
در بلندای این دره،
ای چوپان بره(گمشده) را بازگردان،
چه شود اگر روزی من ببینم،
روی یار نازنینم را،
چه کنم،امان امان
چه کنم،امان امان
عروس زردپوش.(موطلائی)


اورییمین اوز صاحیبی وار

متن و ترجمه آهنگ "اورییمین اوز صاحیبی وار" (دلم صاحب خودشو داره)
خواننده: آفت فرمان قیزی

منه بو سئوگی ائیلییب اوز تأثیرین
این عشق تاثیر خود را بر من گذاشته است
بو اورک تک سئویر، ایسته ییر بیرین
این دل تنها یکی رو دست داره و می خواد
اونا گوره هیچ کیم وئره بیلمز یئرین
به همین خاطر کسی جاشو نمی ده
اورییمین اوز صاحیبی وار ...
دلم من صاحب خودش رو داره ...
روحومو اینجیده ر هر اوزونتوسو
هر غم و اندوهش روحمو رنج می ده
تصور ده اولونماز گورونتوسو
حتی تصویرش هم غیر قابل تصوره
تک اونا مخصوص دور هر دویونتوسو
هر ضربان قلبم مخصوص اوست
اورییمین اوز صاحیبی وار ...
دل من صاحب خودش رو داره ...
بیری وار او منیم اورییمین و حیسلریمین حاکیمی دیر
یکی هست، او حاکم دل و احساسات من است
بیری وار، او منیم خیاللاردا قوردوغوم اینسان کیمی دیر
یکی هست، او مثل انسانی است که در خیالاتم ساخته ام
بیری وار
یکی هست

اوننان اوزگه کیمسه یه باخماز گوزوم
غیر از اون چشمم کسی رو نمی بینه
نه بیر تماس قورماغا گلمز اوزوم
روم نمی شه حتی یک تماس بگیرم
اونا گورا مجبورام صبر ائدیم دوزوم
به همین خاطر مجبورم صبر کنم
اورییمین اوز صاحیبی وار ...
دل من صاحب خودش رو داره ...
روحومو اینجیده ر هر اوزونتوسو
هر غم و اندوهش روحمو رنج می ده
تصور ده اولونماز گورونتوسو
حتی تصویرش هم غیر قابل تصوره
تک اونا مخصوص دور هر دویونتوسو
هر ضربان قلبم مخصوص اوست
اورییمین اوز صاحیبی وار ...
دل من صاحب خودش رو داره ...
بیری وار او منیم اورییمین و حیسلریمین حاکیمی دیر
یکی هست، او حاکم دل و احساسات من است
بیری وار، او منیم خیاللاردا قوردوغوم اینسان کیمی دیر
یکی هست، او مثل انسانی است که در خیالاتم ساخته ام
بیری وار
یکی هست


عاشیک

متن و ترجمه آهنگ "عاشیک" (عاشق)
خواننده: ابرو گوندش

عاشکی عاشیک اولانا سور
عشق رو از اونی که عاشقه بپرس
گئجه یی کارانلیکتا کالانا
شب رو از اونی که در تاریکی مونده
کئشکه یانیمدا اولسایدین
کاش پیشم بود
جانیم اویله اوزلدیم کی
جانم آنقدر دلتنگ شدم که
بن آینی بیلدیین گیبی
من همانطور هستم که می شناختی
باکما سن بو گون اییی دگیلیم
نگاه نکن امروز خوب نیستم
کیم بیلیر بلکی هاوالارداندیر
کی می دونه شاید از هوا باشه
سن آلینما سوز وئرمدین کی
تو به خودت نگیر، [تو] قولی ندادی که

عاشکتان اوغلوم بیر حوش ساغیم سولوم
فرزندم به خاطر عشق وضع جسمانیم خوبه
سئودیم ماعلوم کی ان گوزل حویوم
عاشق شدم، معلومه که این بهترین خُلقمه
شو دونیادان بیر عاشیک گئجتی دئسه لر بن اویوم
اگه بگن که از این دنیا یک عاشق گذر کرده، اون منم
عاشکتان اوغلوم وار می بیر سورون
فرزندم آیا با عشق مشکلی داری؟
سئودیم ماعلوم کی ان گوزل حویوم
عاشق شدم، معلومه که این بهترین خُلقمه
شو دونیادان بیر عاشیک گئجتی دئسه لر بن اویوم
اگه بگن که از این دنیا یک عاشق گذر کرده، اون منم

سئویور ساندیم

متن و ترجمه آهنگ "سئویور ساندیم"
خواننده: نیگار محرم و چیناره ملک زاده

بوندان سونرا اوندان عاشک دیله مم...
از این به بعد ازش عشق گدایی نمی کنم
ذاتا سئوگی دگیل بانا اولدو جهنم
این در اصل عشق نیست برای من جهنمه
آرتیک کندیمدن باشکاسینا دا گووَن مم
دیگه غیر از خودم به کسی اعتماد نمی کنم
اونو کولای کولای کولای عافتمم
اونو دیگه راحت نمی بخشم
واللاها یالان سوزلرینه ...
به خدا دیگه گول حرف های دروغش
گئجه گیبی کارا گوزلرینه
گول چشمهای سیاه مثل شبش
یوزومه یالاندان گولمه سینه
و گول الکی خندیدناش رو نمی خورم
آلداندیم، سئویور ساندیم...
فریب خوردم و فکر کردم دوستم داره
بیراک بی دوستوم، دیمز اوزولمه یه
دوست من ولش کن، ارزش ناراحتی رو نداره
گوجون یئتمز کی، آرتیک دیرنمیه
زورت که نمی رسه بیشتر از این مقاومت کنی
یئتمدی می بو کادار جانینی یاکتیم
کافی نبود این قدر جونتو آتیش زدی؟
او ویجدانسیزین نیینه کاندین؟
به چی اون نامرد اعتماد کردی؟


اویان ای یار وفاداریم اویان

متن و ترجمه آهنگ "اویان ای یار وفاداریم اویان"
خواننده: نئشه دمیر

اویان ای یار وفاداریم اویان
(بیدار شو ای یار وفادارم، بیدار شو)
منی تک قویما علمداریم اویان
(مرا تنها مگذار علمدارم، بیدار شو)
شرف الناسیم اویان گوزل عباسیم اویان
(شرف الناس من بیدار شو، عباس زیبایم بیدار شو)
سنه من قانه باتان آی دیرم
(من تو را ماه در خون غلتیده می نامم)
سینووی لاله لره تای دیرم
(سینه ات را شبیه لاله ها می نامم)
داش آتانلاردان اگر اولسا اَمان
(اگر از دست سنگ اندازان امانی داشته باشم)
توکرم گوز یاشی لایلای دیرم
(اشک می ریزم و لای لای برایت می خوانم)
سنی اکبر جانی کیمدن سوروشوم
(به علی اکبرم قسم، تورا ازکه بپرسم)
نه گلیب قارداشیمون قوللارینا
(چه برسر بازوان برادر من آمده است ؟)
قره معجر لریمون وای گونونه
(وای به روز معجر سیاهان من)
سوت امر اصغریمین وای گونونه
(وای به روز علی اضغر شیر خوار من)
شرف الناسیم اویان گوزل عباسیم اویان …
(شرف الناس من بیدار شو، عباس زیبایم بیدار شو)


دردیمه درمان

متن و ترجمه آهنگ "دردیمه درمان"
خواننده: شبنم تووزلو

سن گئده لی سئله دونوب گوز یاشیب
تو که رفتی اشک چشمم مثل سیل جاریست
نه گئجه م بیلینیر نه ده گوندوزوم
نه شبم مشخصه نه روزم
اینتیظار نه قدر چکیله ر آخی
چقدر باید انتظار کشید آخه
دون گئری، گئری دون گولسون اوزوم
برگرد، برگرد تا صورتم بخنده

بلکه دارداسان سویله من گلیم
شاید هم به سختی افتادی بگو من بیام
یئتیریم اوزومو دردینی بیتیریم
خودمو برسونم و دردت را تمام کنم
اوره یی سئوگیلیه بیرگه گتیریم
دلم رو با یارم یکی کنم
تک سن هارداسان یئرینی ده من گلیم
فقط تو کجایی جاتو بگو من بیام

دردیمه درمان اولان سئوگیلیم
عشقم! که درمان دردم هستی
ده نیه گوزومو یولدا قویموسان
بگو چرا چشم انتظارم گذاشتی
حسرتین عومرومه غنیم کسیلیب
حسرتت بلای عمرم شده
سن نیه بو قدر اوزاق اولموسان
تو چرا این قدر از من دور شدی
|
حسرت منی یالقیز قویدو سئوگیلیم
عشقم! حسرت مرا تنها کرد
گوز یاشیمی سیلن یوخدو سئوگیلیم
عشقم! کسی نیست که اشکم رو پاک کنه
هارداسان ای عومروم گونوم هارداسان
کجایی ای عمرم، ای روزگار من کجایی؟
سن گئده لی دونیام سوندو سئوگیلیم
تو که رفتی دنیایم خاموش شد عشقم

بلکه دارداسان سویله من گلیم
شاید هم به سختی افتادی بگو من بیام
یئتیریم اوزومو دردینی بیتیریم
خودمو برسونم و دردت را تمام کنم
اوره یی سئوگیلیه بیرگه گتیریم
دلم رو با یارم یکی کنم
تک سن هارداسان یئرینی ده من گلیم
فقط تو کجایی جاتو بگو من بیام

دردیمه درمان اولان سئوگیلیم
عشقم! که درمان دردم هستی
ده نیه گوزومو یولدا قویموسان
بگو چرا چشم انتظارم گذاشتی
حسرتین عومرومه غنیم کسیلیب
حسرتت بلای عمرم شده
سن نیه بو قدر اوزاق اولموسان
تو چرا این قدر از من دور شدی

قارا قاش قارا گوز

قارا قاش قارا گوز
ای یار سیاه ابرو و سیاه چشم
شیرین دیل شیرین سوز
ای یار شیرین زبان و شیرین صحبت
آمان سبینه یاریم سبینه جانیم سبینه
امان ای سبینه یارم سبینه جانم سبینه
من سندن آیریلمارام یاریم سبینه
من از تو جدا نمی شم ای یارم سبینه
من سندن آیریلمارام جانیم سبینه
من از تو جدا نمی شم ای جانم سبینه


اینانا بیلمیرم

متن و ترجمه آهنگ اینانا بیلمیرم
خواننده: آلماخانیم احمدلی

اینانا بیلمیرم سن یوخسان آرتیخ
باورم نمی شه تو دیگه نیستی
اینانا بیلمیرم گوی اینانماییم
باورم نمی شه بذار باورم نشه
اینانا بیلمیرم سن چیخیب گئتدین
باورم نمی شه تو رفتی
آرادا قوصورلار سیرلری اورتدون
و قصور و اسرار بین مان را پوشاندی
اینانا بیلمیرم منی ترک ائتدین
باورم نمی شه منو ترک کردی
دوماندلی شاخدالی بورانلی قیشدا
در زمستان مه آلود و سرد و بورانی
قاپینین آغزینی کسیب آیریلیق
جدایی جلوی در ایستاده
نئجه آلیشماییم نئجه یانماییم
چطور گر نگیرم و چطور نسوزم
اینانا بیلمیرم سن یوخسان آرتیخ
باورم نمی شه تو دیگه نیستی
اینانا بیلمیرم گوی اینانماییم
باورم نمی شه بذار باورم نشه

یوخلوقون منیم اوچون قارانلیق گئجه
نبودنت برای من مثل شب تاریکه
بو حسرته سویله بس دوزوم نئجه
بگو که بر این حسرت چگونه صبر کنم
اینانا بیلمیرم سن یوخسان یانیمدا
باورم نمی شه تو کنارم نیستی
بیر گئری دونه سن منیم بو آنیمدا
چی می شه یار دیگه در این لحظه ام برگردی
اینانا بیلمیرم سن یوخسان آرتیخ
باورم نمی شه تو دیگه نیستی
اینانا بیلمیرم گوی اینانماییم
باورم نمی شه بذار باورم نشه


سهو اوزونده دیر

متن و ترجمه آهنگ "سهو اوزونده دیر"
خواننده: سئویل و سئوینج

بیر عالم سوز یازدیم
یه عالمه حرف نوشتم
آما سنن تک بیر سس بئله گلمه دی ... دوزلمه دین
اما از تو یک صدا هم نیومد ... درست نشدی
سنن اوسانمازدیم
ازت خسته نمی شدم
توکنیب حیسلر داها ده سوزون ندی؟
احساساتم تمام شد بگو حرفت چیه؟
ائله سهو اوزونده دیر ...
اشتباه در خودته ...

دلی اولورام گوزلری منده دی ...
دیوونه می شم چشاش رو منه
باخیرام نظری اوزریمده دی
می بینم نظرش با منه
تیترر نفسیم قلب سنله گولر
نفسم می لرزه و قلبم با تو می خنده
ندیر عشقین درمانی گوره سن
فکر می کنی درمان عشق چیه
هیجانلیدی اورییم دیه سن
گویا دلم هیجانیه
آلاجاق عاقلیمی دلیسوف گئجه لر
عقلمو توی شب های پر از عشق خواهد گرفت

گوزومه گوزلرینله معصوم معصوم باخما
با چشمات به چشمام معصومانه نگاه نکن
نه منی نه اوزونو یالانلارا آلداتما
نه منو نه خودتو با دروغ فریب نده
بوش یئره واختی اوزاتما، سن گونو گونه ساتما
الکی وقتو تلف نکن، دست دست نکنه
سویله کیمین اولوب مندن باشقا حیاتدا
بگو ببینم غیر از من کی تو زندگیت وجود داره


@Ghazalmuzic98

متن و ترجمه آهنگ پاستا

متن و ترجمه آهنگ "پاستا"
خواننده: چیناره ملک زاده

گوردون مو باک کالبیم اولانلاری
قلبم! دیدی چی شد؟
سویلمیشتیم، طابی کیریلدی کول کاناتلارین
بهت گفته بودم، البته الان پر و بالت شکسته
دورمادیم هیچ گونلونده اوزاتمادیم
هرگز توی دلت نموندم، طولش ندادم
بو دفا کاچتیم توزاکلاری کاناتمادی
این بار فرار کردم و تله هاش اثر نکردند

یالنیز می کالدین بیر باشینا
تنها موندی با خودت؟
باکمام هیچ گوز یاشینا
اصلا به اشک چشمات نگاه نمی کنم
یان آرتیک باهتینین کاراسینا
اکنون به بخت سیاهت بسوز
وارامازسین اوردان دوغروسونا
نمی تونی از اونجا به حقیقت برسی
گلمیه جک کورکوسونا
از ترسش نخواهد آمد
بوش وئر باسمایین، یاراسینا ...
ولش کن، نمک رو زخمش نپاشید ...
سنین کالبین هاستا، کالامام کی یاستا
قلب تو مریضه، نمی تونم تو عزا بمونم
دون آیریلیغینی کوتلاماک ایچین
برای جشن جدایی دیروز ،
گئتدیم آلدیم پاستا
رفتم کیک خریدم


من‌ عاشیق

متن و ترجمه آهنگ "من عاشیق"
خواننده: شبنم تووزلو

یئرینه جان وریب اولرم اوله بیلسم
به جای تو جون می دم و می میرم، اگه بتونم
عمرومو سنله بولرم بوله بیلسم
عمرم رو با تو نصف می کنم، اگه بتونم
سنسیز یاشاییرام می اله بیلیرسن
فکر می کنی بدون تو می تونم زندگی کنم؟
نه اولور اولسون ینئده یئنه منیمسن
هر چی می خواد بشه بازم مال منی
گوزلرینه فدا اولسون منیم کیمی مین عاشق
فدای چشمهات بشه هزار تا عاشق مثل من
دور ده عمروم دورسون اولوم یولوندا من عاشق
بگو بایست عمرم برات می ایسته تو راهت می میرم منِ عاشق


حضرت عشق

ترانه و شعر آهنگ حضرت عشق
خواننده: افشین آذری

عشق یانی سن اول دئسن اولّم
عشق یعنی اگر تو بگویی بمیر، می میرم
عمری سنن یاری بولم سن خاطیر سنه خاطیر
عمرم را با تو قسمت می کنم، به خاطر تو به خاطر تو

عشق یانی سن قال دنه قالام
عشق یعنی تو بگو بمان می مانم
دنیایا ولوله سالام سنه خاطر سنه خاطر
ولوله به دنیا می اندازم به خاطر تو، به خاطر تو
نفس نفس سنین عشقونه قربان اولیم
نفس نفس قربان عشقت بشم
نفس نفس سنین سئوگینه قربان اولیم
نفس نفس قربان دوست داشتنت برم

نه گوزلدیر سسین اورگیم نینه سین
چقدر زیباست صدایت، دلم چه کند
ای وای حضرت عشق

ساعات ساعات باخام گوزلریوه دویمارام
ساعت ها به چشمهایت نگاه کنم سیر نمی شوم
اوزومده تک قالسام سنی تک قویمارام
اگه خودم هم تنها بمونم تو رو تنها نمی گذارم
سن بسیمسن بسیم اوریم نئنه سین
تو برای من کافی هستی کافی، دلم چکار کند؟
ای وای حضرت عشق

سنه جان جان دئسم جانی قوربان دئسم
اگه به تو جان جان بگویم جانم قربانت بگویم
گئنه آز گئنه آز گئنه آزدی
بازم کمه بازم کمه بازم کمه
دردیمه درمانیم سن اولاندا جانیم اورگیمین حالی سازدی
درد درمانم! وقتی تو باشی حال جان و دلم ساز است
عشقووه باغلیام آز قالیر آغلیام، بو نه فال بو نه فال بو نه فالدی
به عشقت وابسته ام، کم مونده گریه کنم، این چه فالی است
عشقی منن سوروش دوداغیمدا گولوش
عشق را از من بپرس، در لبم خنده است
اورگیمه سنی سالدیم
به دلم تو را انداختم
نفس نفس سنین عشقونه قربان اولیم
نفس نفس قربان عشقت بشم
نفس نفس سنین سئوگینه قربان اولیم
نفس نفس قربان دوست داشتنت برم
نه گوزلدیر سسین اورگیم نینه سین
چقدر زیباست صدایت، دلم چه کند
ای وای حضرت عشق

ساعت ساعت باخام گوزلریو دویمارام
اوزیمده تک قالسام سئنی تک قویمارام
خودم هم تنها بمانم تو را تنها نمی گذارم
سن بسیمسن بسیم اورگیم نئبنه سین
تو برای من کافی هستی، کافی. دلم چکار کند
ای وای حضرت عشق

غامسیز حایات

متن و ترجمه آهنگ:"غامسیز حایات" (زندگی بی غم)
خواننده: جاندان ارچتین

سورمایین ندن بو دورغونلوغوم
این رکودم از چیست هیچ مپرسید
گورمدن کویتو یارالاریمی
پیش از دیدن زخم های دور افتاده ام
سورمایین ندن بو هویسوزدوغوم
این بدخُلقی ام از چیست هیچ مپرسید
بیلمه دن ساکلی دویغولاریمی
پیش از دانستن احساسات پنهانم
چوکمو درتسیز دورویوروم
خیلی بی درد به نظر می رسم
اوزاکتان باکینجا؟
وقتی از دور نگاهم می کنید آیا؟
چوکمو کالندر ساندینیز درت آنلاتمایینجا؟
خیلی قلندرم پنداشتید که دردم را آشکار نساختم آیا؟
غامسیز حایات هر کسه باشکا سونار
زندگی ِ بی غم، با هرکسی به نوعی ادامه می دهد
غاریب اویونلارینی
بازی های غریبش را
غامسیز حایات هر کسه باشکا کورار
زندگی ِ بی غم، بر هر کسی به نوعی می گسترد
کاهبه توزاکلارینی
دام های بدکاره اش را
غامسیز حایات هر کسه باشکا سورار
زندگی ِ بی غم، از هر کسی به نوعی می پرسد
گئچمیش حسابلارینی
حساب گذشته ها را
غامسیز حایات هر کسه باشکا یورار
زندگی ِ بی غم، هر کسی را به نوعی خسته می کند
گورمز گوزونون یاشینی
و نمی بیند اشک چشمانش را.


کیم بو گوزلریندکی یابانجی

متن و ترجمه آهنگ "کیم بو گوزلریندکی یابانجی" (این غریبه توی چشمات کیه)
خواننده: ابرو گوندش

سوندو ایچیمین آتشی بیتتی، بیکتیم یالانلاریندان
خاموش شد، آتش درونم تموم شد، به ستوه آمدم از دروغ هات
زورلا اله آووچا سیغماز عاشک کوپ گل گوناهلاریندان
با زور عشق تو دست و مشت نمیاد، از گناهانت دست بردار
نازین سیتمین بللی دگیل
ناز و ستمت معلوم نیست
بن سنین نیینم آنلایامادیم
من چیه تو هستم متوجه نشدم
سئودا آتشین آینی دگیل
آتش عشقت همان (مثل قبل) نیست
ایلک دفا اوشویوروم کوللاریندا
برای اولین بار بین بازوانت (آغوشت) سردم میشه
کیم بو گوزلریندکی یابانجی، یارالار بنی یورگیمدن
این غریبه توی چشمات کیه؟ من رو از قلبم زخمی می کنه
هانی بن اولاجاکتیم، یالانجی، باشینین تاجی
دروغگو، چی شد قرار بود من بشم، تاج سرت
بو گونون یارینلارین گوناهکار
امروز و فرداهات گناه کاره،
یاکانی بیراکماز اللریم
دستام اونی که سوزونده رو رها نمی کنه
هانی بن اولاجاکتیم، یالانجی، باشینین تاجی
دروغگو، چی شد قرار بود من بشم، تاج سرت

سونلر اولمز

متن و ترجمه آهنگ "سونلر اولمز" (عاشقان نمی میرند)
خواننده: شبنم تووزلو

قلبیم یانیب کوله دونوب
دلم سوخت و به خاکستر تبدیل شد
رنگیم سولموش گوله دونوب
رنگ و روم به گل ِ پرپرشده شبیه شده
سن کولیه یله دونوب
تو هم مثل باد و طوفان شدی
قایید گولوم قایید داها
برگرد گلم ، دوباره برگرد
سونلر اولمز دییردین اولورم
می گفتی کسایی که عاشقن نمیمیرن ، اما من دارم می میرم
بو سئودا بیتمز دییردین بیتیرم
می گفتی این عشق به پایان نمی رسه ولی من به ته خط رسیدم
سن سیز حیات دوزلمزدی گدیرم
بی تو زندگی قابل تحمل نیست ، دارم از دست میرم
قایید گولوم قایید داها عومرومه
برگرد گلم ، دوباره به زندگیم برگرد

عشق اهلی

متن ترانه و ترجمه فارسی آهنگ:

عشق اهلی
خواننده: افشین آذری

عشق اهلی بیلر دردیمی بیگانه سی بیلمز
اهل عشق میتونه درد منو درک کنه بیگانه نمیفهمه
قان آغلارام عشقیم گوزومون یاشینی سیلمز
خون گریه میکنم و عشقم اشک چشمامو پاک نمیکنه
دونیادا منیم مهربانیم تکجه سنیدین
توی دنیا تنها مهربانم فقط تو بودی
سنن سورا بو قلبیم آچیلماز داهی گولمز
بعد از تو دیگه این قلبم سرحال و شاد نمیشه
من سندن اوخورام منه دیوانه دیلر
من از تو میخونم و بهم دیوونه میگن
ظاهرده منی دانیشدریب صحبت ادیلر
در ظاهر منو به حرف میکشن و صحبت میکنن
گل گور نجه سنسیز یاشیرام دورو بلادن
بیاو ببین چطور بدون تو توی شهر بلا زندگی میکنم
بو شهری دولانام گئجه لر پای پیاده
این شهرو با پای پیاده شب ها میگردم
دنیاده منیم مهربانیم تکجه سنیدین
من از درد میخونم و بهم دیوونه میگن
سنن سورا بو قلبیم آچیلماز داهی گولمز
در ظاهر منو به حرف میکشن و صحبت میکنن
من سندن اوخورام منه دیوانه دیلر
من از درد میخونم و بهم دیوونه میگن
ظاهرده منی دانیشدریب صحبت ادیلر
در ظاهر منو به حرف میکشن و صحبت میکنند

۵۶ فعل کاربردی ترکی آذری با ذکر در جمله

اینجا ۵۶ فعل بسیار کاربردی در زبان ترکی آذری هستند با مثال در جمله:

۱. یاد گرفتن (Öyrənmək) - Mən Azərbaycan dilini öyrənmək istəyirəm. (من می‌خواهم زبان آذری را یاد بگیرم.)
۲. سوال کردن (Sual etmək) - O, nə vaxt gələcəksiniz? diye sual etdi. (او پرسید: شما چه زمانی خواهید آمد؟)
۳. صحبت کردن (Danışmaq) - Biz bu məsələ barədə danışanda, qərar vermişdik. (ما وقتی در مورد این موضوع صحبت می‌کردیم، تصمیم گرفتیم.)
۴. کار کردن (İşləmək) - O, fabrikada çalışır. (او در کارخانه کار می‌کند.)
۵. خوابیدن (Yatmaq) - Gəcələr yatmalısınız. (شما باید شب ها بخوابید.)
۶. آمدن (Gəlmək) - Onlar yarın bizimlə birlikdə gələcəklər. (آنها فردا با ما خواهند آمد.)
۷. رفتن (Getmək) - Mən mağazaya gedirəm. (من به فروشگاه می‌روم.)
۸. خوردن (Yemək) - O, səhər taxta daşında yemək yeyir. (او صبحانه را روی میز سنگی می‌خورد.)
۹. نوشیدن (İçmək) - Bir fincan çay içmək istəyirəm. (من یک فنجان چای می‌خواهم بنوشم.)
۱۰. خندیدن (Gülmək) - O, hər zaman şakaları ilə gülməyimizi sağlayır. (او همیشه با شوخ طبعی خود ما را شاد می‌کند.)

۱۱. تغییر دادن (Dəyişmək) - Mən bunu dəyişmək istəyirəm. (من می‌خواهم این را تغییر دهم.)
۱۲. درست کردن (Hazırlamaq)- O, bugünkü məclis üçün hazırlanır. (او برای جلسه امروز آماده می‌شود.)
۱۳. برداشتن (Götmək) - O, belə şeyləri ləyaqətinqə götürməlidir. (او باید چنین چیزهایی را بردارد.)
۱۴. قرار دادن (Yerləşdirmək) - Onlar stolu otaqın ortasına yerləşdirirlər. (آنها میز را وسط اتاق قرار می‌دهند.)
۱۵. جمع کردن (Toxmaq) - Biz qar vaxtı qayıqlarımızı toxuyuq. (ما در زمستان قایق هایمان را جمع می‌کنیم.)
۱۶. پوشیدن (Giyinmək) - O, özünə qəhvəyi və kot paltar giyinir. (او برای خود پیراهن و شلوار جین می‌پوشد.)
۱۷. دریافت کردن (Qəbul etmək) - O, dəmirbaşı qəbul etdi. (او قطعه فلز را پذیرفت.)
۱۸. ترجمه کردن (Tərcümə etmək) - O, bu mətni İngiliscədən Azərbaycan dilinə tərcümə etdi. (او این متن را از انگلیسی به زبان آذری ترجمه کرد.)
۱۹. خواندن (Oxumaq) - Hər gün kitab oxuyuram. (من هر روز کتاب می‌خوانم.)
۲۰. نوشتن (Yazmaq) - Mən bu mövzuda məqalə yazacağam. (من برای این موضوع یک مقاله خواهم نوشت.)

۲۱. گفتگو کردن (Söhbət etmək) - Sizcə bu məsələ barədə söhbət etmək lazımdır? (آیا با شما در مورد این موضوع باید صحبت کنیم؟)
۲۲. نشان دادن (Göstərmək) - O, mənim üçün menyuda nələr var, göstərdi. (او منوی رستوران را به من نشان داد.)
۲۳. خرید کردن (Almaq) - Mən yeni bir telefon almaq istəyirəm. (من می‌خواهم یک تلفن همراه جدید بخرم.)
۲۴. فهمیدن (Anlamaq) - Sən məni doğru anladın. (شما من را درست فهمیدید.)
۲۵. تعمیر کردن (Təmir etmək) - Mən kompüterimə təmir etməliyəm. (من باید کامپیوترم را تعمیر کنم.)
۲۶. مقایسه کردن (Müqayisə etmək) - Bu iki məhsul arasında müqayisə edərkən, bundan çox daha yaxşı olanı seçdim. (در مقایسه بین این دو محصول، من آن را انتخاب کردم که بهتر است.)
۲۷. دیدن (Görmək) - O, yeni filimə baxmaq istədi. (او می‌خواست فیلم جدید را ببیند.)
۲۸. شنیدن (Eşitmək) - Mən ən sevimli musiqiyi dinləyirəm. (من موزیک مورد علاقه خود را گوش می‌دهم.)
۲۹. آموزش دادن (Təlim etmək) - Profesor bizə mühazirədə yeni mövzuları təlim edirdi. (استاد در کلاس درباره مباحث جدید تدریس می‌کرد.)
۳۰. جدا کردن (Ayırmaq) - Mən sondakı pulu hamısından ayırıram. (من پول آخر را از بقیه جدا می‌کنم.)

۳۱. انتخاب کردن (Seçmək) - Mən bu paltarları çox sevdim, onları seçdim. (من این پوشاک را خیلی دوست داشتم، آنها را انتخاب کردم.)
۳۲. حل کردن (Həll etmək) - Biz bu problemin həllini tapdıq. (ما به راه حل مسئله رسیدیم.)
۳۳. ارسال کردن (Göndərmək) - Mən sənə sürpriz göndərmişəm. (من به شما یک سوپرایز ارسال کرده‌ام.)
۳۴. بدون تردید (Şübhəsiz) - O, mükəmməl bir əsərdir, şübhəsiz. (این یک اثر عالی است، بدون تردید.)
۳۵. رسیدن (Çatmaq) - Uçağımız məqsədə çatdı. (هواپیمای ما به مقصد رسید.)
۳۶. بلند کردن (Qaldırmaq) - Mən bu ağırlığı qaldıra bilmirəm. (من نمی‌توانم این وزن را بلند کنم.)
۳۷. فروختن (Satmaq) - O, evini satıb yeninə köçmək istəyir. (او می‌خواهد خانه خود را بفروشد و به خانه جدید برود.)
۳۸. دعوت کردن (Davət etmək) - Gəlirsinizmi? Biz bayramımızı qeyd edirik və sizə də davət edirik. (آیا می‌آیید؟ ما جشن ما را جشن می‌گیریم و شما را نیز دعوت می‌کنیم.

)
۳۹. از دست دادن (İtirmək) - Mən saatımı itirmişəm. (ساعت خود را گم کرده‌ام.)
۴۰. بو کردن (Qoxlamaq) - Bu gülün baxımını et, müəyyən edin və ən məşhur qoxusunu hiss edin. (گل را ببینید و نگهداری کنید و بوی مشهور آن را حس کنید.)

۴۱. دوست داشتن (Sevmək) - Mən onu çox sevirəm. (من او را خیلی می‌‌پسندم.)
۴۲. نفرت کردن (Nifrət etmək) - O, sinifar kimi məni nifrət edirdi. (او مرا مانند گیاه سیاه نمی‌پسندید.)
۴۳. تصور کردن (Təsəvvür etmək) - Siz bu mövcudluq haqqında təsəvvür edə bilərsiniz? (آیا می‌‌توانید این وجود را تصور کنید؟)
۴۴. پیشنهاد کردن (Təklif etmək) - Məncə, biz bu planı özümüzdən keçirməliyik. (به نظر من، باید این طرح را خودمان انجام دهیم.)
۴۵. خودکشی کردن (Özünü qəsdən öldürmək) - Onun özünü qəsdən öldürdüyü söylənir. (گفته می‌شود که او خودکشی کرده است.)
۴۶. منتظر ماندن (Gözləmək) - Səni məktubunla gözləyirəm. (من به انتظار نامه شما هستم.)
۴۷. عکس گرفتن (Şəkil çəkmək) - O, bir gözəllik müsabiqəsində paytaxtın ən gözəl şəklini çəkmişdi. (او بهترین تصویر پایتخت را در مسابقه زیبایی گرفت.)
۴۸. پخش کردن (Yaymaq) - O, müsəlmanlara namaz saatlarını eda etməyə kömək edirdi. (او به مسلمانان کمک می‌کرد تا ساعت‌های نماز را پخش کنند.)
۴۹. بالا آوردن (Qaldırmaq) - Onlar bir körpəni qaldırmaq üçün birgə işlədilər. (آنها برای بلند کردن یک کودک، با همکاری کار کردند.)
۵۰. تحقیق کردن (Axtarış etmək) - Polis bu məsələ üçün tədbirlərə başlamaq üçün tədqiqat edirdi. (پلیس برای آغاز فعالیت‌های پلیسی در مورد این موضوع، تحقیقاتی را آغاز کرد.)

۵۱. هدف گرفتن (Məqsədə çatmaq) - Həmçinin onun məqsədi köksüz tələbələrə kömək etməkdən ibarətdir. (هدف او کمک به دانشجویان بی خانمان است.)
۵۲. بازی کردن (Oynamaq) - Uşaqlar parkda oynayırlar. (بچه‌ها در پارک بازی می‌کنند.)
۵۳. ذخیره کردن (Saxlamaq) - Mən bu faylı üçün saxlamaq istəyirəm. (من می‌خواهم این فایل را ذخیره کنم.)
۵۴. باختن (İtirilmək) - Komanda döyüşdən sonra, çox yaxın bir oyun itirirdi. (پس از بازی، تیم یک بازی از دست داد.)
۵۵. باند زدن (Vurmaq) - O, növbəti çərçivəyə bir ball vurdu. (او توپ را به قاب بعدی ضربه زد.)
۵۶. دزدیدن (Çalmaq) - Axşam, someone mənim velosipedimlə qaçırdı. (شب، کسی دوچرخه‌ام را دزدید.)

۱۰ جمله کاربردی و فعل کاربردي

1. etmək (انجام دادن): Mən hər gün idman etmək istəyirəm. (من هر روز می‌خواهم ورزش کنم.)
2. görmək (دیدن): Sən nə vaxt gəlirsən? Mən səni görmək istəyirəm. (تو چه وقت میای؟ من می‌خواهم تو را ببینم.)
3. getmək (رفتن): Biz bu axşam restorana getmək istəyirik. (ما امشب می‌خواهیم به رستوران برویم.)
4. etmək (کردن): Hava çox soyuqdur, müraciət etməliyik. (هوا خیلی سرد است، باید شکایت کنیم.)
5. almak (گرفتن): Günortaçıdan bir neçe kitab almalıyam. (باید چند کتاب از کتاب فروش بگیرم.)
6. demək (گفتن): Sözümü eşitmirsizmi? Müraciyyet edirik, bir daha deyin! (کلام من را نشنیدید؟ لطفاً دوباره بگو!)
7. vermek (دادن): Müraciyyet edirik, mahnınızı verin! (لطفاً، آهنگ خود را بدهید!)
8. qoymaq (قرار دادن): Bu kitabı rafın üstündä qoymaq lazımdır. (این کتاب باید روی قفسه قرار داده شود.)
9. göstәrmәk (نشان دادن): Mәnim uşağım çox maraqlıdır, hәr şeyi göstәrir vә soruşur! (پسر من خیلی باحال است، همه چیز را نشان می‌دهد و سوال می‌کند!)
10. düşünmәk(فکر کردن) : Mәnim fikrimcә, bu işi tezliklә hүzurunuzda başlamalıyıq.( به نظر من، ما باید این کار را به زودی شروع کنیم.)

۲۰۰‌ فعل ترکی

در زیر، لیستی از ۲۰۰ فعل در زبان ترکی آذربایجانی را برای شما آورده‌ام:

آمدن - gəlmək

رفتن - getmək

کردن - etmək

دیدن - görmək

شنیدن - eşitmək

گفتن - deyilmək

بودن - olmaq

خواندن - oxumaq

نوشیدن - içmək

خوابیدن - yatmaq

خوردن - yemək

دوست داشتن - sevmək

خوشحال شدن - xoşbəxt olmaq

بد شدن - pisləşmək

کار کردن - işləmək

نوشتن - yazmaq

دویدن - qaçmaq

گریستن - ağlamaq

خندیدن - gülmək

صحبت کردن - danışmaq

می‌توانید - bilərsiniz

می‌خواهید - istəyirsiniz

می‌دانید - bilirsiniz

می‌پسندید - xoşunuza gələrdi

می‌شناسید - tanırsınız

خوش‌آمد گفتن - xoş gəlmisiniz

تشریف آوردن - gəlmək

برگشتن - geri dönmək

قرار دادن - qoymaq

شروع کردن - başlamaq

پشتیبانی کردن - dəstək vermək

زندگی کردن - yaşamaq

تماشا کردن - seyr etmək

ترجمه کردن - tərcümə etmək

شکست خوردن - məğlub olmaq

انجام دادن - həyata keçirmək

جمع آوری کردن - toplamaq

خرید کردن - almaq

فروش کردن - satmaq

سوال کردن - sual etmək

پاسخ دادن - cavab vermək

جواب دادن - cavab vermək

دستور دادن - əmr vermək

پذیرفتن - qəbul etmək

اطلاع دادن - məlumat vermək

رسیدن - çatmaq

قبول کردن - qəbul etmək

آغاز کردن - başlamaq

اجازه دادن - icazə vermək

تصمیم گرفتن - qərar vermək

بازی کردن - oynamaq

مطالعه کردن - oxumaq

شکار کردن - ovurmaq

شنا کردن - səfər çəkmək

آهنگ گوش دادن - mahnı dinləmək

هدف گذاری کردن - məqsəd qoymaq

تغذیه کردن - qidalanmaq

آموزش دادن - təlim vermək

پیروز شدن - qələbə qazanmaq

جمع کردن - topmaq

گفت‌وگو کردن - danışmaq

ادعا کردن - iddia etmək

قصد داشتن - ümid etmək

احترام گذاشتن - hörmət göstərmək

سازمان‌دهی کردن - təşkilatlandırmaq

تلاش کردن - dəmək etmək

پرسیدن - soruşmaq

خراب کردن - sındırmaq

آرزو کردن - arzulamaq

آموختن - öyrənmək

خودشناسی کردن - özünün tanınması

انداختن - atmaq

به خطر انداختن - risk götürmək

شجاعت داشتن - qorxusuz olmaq

خيلي كوليناشن - çox lazım olmaq

اوقات فراغت داشتن - boş vaxtı olmaq

سوار شدن - atlanmaq

رانندگي کردن - sürüş etmək

شروع کردن - başlamaq

متوقف شدن - dayanmaq

اداره کردن - idarə etmək

متشکر شدن - təşəkkür etmək

سپاس گذشتن - təşəkkür etmək

عصبانی شدن - sinirlənmək

1. etmək (انجام دادن): Mən hər gün idman etmək istəyirəm. (من هر روز می‌خواهم ورزش کنم.)
2. görmək (دیدن): Sən nə vaxt gəlirsən? Mən səni görmək istəyirəm. (تو چه وقت میای؟ من می‌خواهم تو را ببینم.)
3. getmək (رفتن): Biz bu axşam restorana getmək istəyirik. (ما امشب می‌خواهیم به رستوران برویم.)
4. etmək (کردن): Hava çox soyuqdur, müraciət etməliyik. (هوا خیلی سرد است، باید شکایت کنیم.)
5. almak (گرفتن): Günortaçıdan bir neçe kitab almalıyam. (باید چند کتاب از کتاب فروش بگیرم.)
6. demək (گفتن): Sözümü eşitmirsizmi? Müraciyyet edirik, bir daha deyin! (کلام من را نشنیدید؟ لطفاً دوباره بگو!)
7. vermek (دادن): Müraciyyet edirik, mahnınızı verin! (لطفاً، آهنگ خود را بدهید!)
8. qoymaq (قرار دادن): Bu kitabı rafın üstündä qoymaq lazımdır. (این کتاب باید روی قفسه قرار داده شود.)
9. göstәrmәk (نشان دادن): Mәnim uşağım çox maraqlıdır, hәr şeyi göstәrir vә soruşur! (پسر من خیلی باحال است، همه چیز را نشان می‌دهد و سوال می‌کند!)
10. düşünmәk(فکر کردن) : Mәnim fikrimcә, bu işi tezliklә hүzurunuzda başlamalıyıq.( به نظر من، ما باید این کار را به زودی شروع کنیم.)

تصنیف زیبای آذری  گئتمه


تصنیف زیبای آذری با نام گئتمه ... گئتمه

گؤزلرین آلدی منی !

کمنده سالدی منی !

گئتمه ... گئتمه ... گل گؤزل یار !!!

گئتمه ... گئتمه ... گل !

آماندیر قویمایین ...

یار گؤزدن سالدی منی !

گئتمه ... گئتمه ... گل گؤزل یار !!!

گئتمه ... گئتمه ... گل !

قوربان آخان گؤزونه !

نازلا باخان گؤزونه ! یار ...

یئنه سورمه چکمه سین ...

ائولر ییخان گؤزونه ! یار ...

گئتمه ... گئتمه ... گل گؤزل یار !!!

گئتمه ... گئتمه ... گل !

(چشمانت مرا گرفت و به دامم انداخت ! مرو ... مرو ... ای یار زیبایم بیا ! مرو ... مرو ... بیا ! به فریادم برسید و مگذارید برود ... که یار مرا از چشم خویش انداخته است ! مرو ... مرو ... ای یار زیبایم بیا ! مرو ... مرو ... بیا ! فدای چشمان خمارش بشوم که با ناز می نگرد ! آرزو می کنم که دوباره به چشمانی که خانه خراب کن است ، سرمه نکشد ! مرو ... مرو ... ای یار زیبایم بیا ! مرو ... مرو ... بیا !)

ائله می قصدی نه دیر ؟!!!

گؤزلرین مستی نه دیر ؟!!!

گئتمه ... گئتمه ... گل گؤزل یار !!!

گئتمه ... گئتمه ... گل !

یار منی اینجیتمه دن ...

بیلمیرم قصدی نه دیر ؟!!!

گئتمه ... گئتمه ... گل گؤزل یار !!!

گئتمه ... گئتمه ... گل !

قوربان آخان گؤزونه !

نازلا باخان گؤزونه ! یار ...

یئنه سورمه چکمه سین ...

ائولر ییخان گؤزونه ! یار ...

گئتمه ... گئتمه ... گل گؤزل یار !!!

گئتمه ... گئتمه ... گل !

(مشخّص نیست که قصد و هدفش چیست و مستی چشمانش از چیست ؟! مرو ... مرو ... ای یار زیبایم بیا ! مرو ... مرو ... بیا ! نمیدانم هدف یار از آزار دادن من چیست ؟! مرو ... مرو ... ای یار زیبایم بیا ! مرو ... مرو ... بیا ! فدای چشمان خمارش بشوم که با ناز می نگرد ! آرزو می کنم که دوباره به چشمانی که خانه خراب کن است ، سرمه نکشد ! مرو ... مرو ... ای یار زیبایم بیا ! مرو ... مرو ... بیا !)
هادی_آذرپیرا
موسیقی_نواحی
موسیقی_آذری

آتا بابا سوزلری:

1.قورود أزه ریک، اونادا دوزه ریک

2.دویمادیق ایستیسیندن،کور اولدوق توستوسوندن

3.قلم ایری کسلسه ده، دوغرو یازار

4.سویله مک مندن، دینلمک سندن

5.بیلن سویله مز، سویله ین بیلمز

6.اوزونه اوماج اووامیر، خالخا اریشته کَسیر

7.بورنون گئشمیین یئره ، باشیوی سوخما.

8.زر قدرین زرگربیلر

9.یئر برک اولاندا اوکوز اوکوزه،بوینوز گورسه در

10.یئمک دن دویمادیق ،یالاماقدان دویاجاییق ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‎‌‌

معادل و ترجمه فارسی

آتا بابا سوزلری:

  1. اگر به سوراخی وارد شوی، در آنجا هم سوراخ خواهی یافت
  2. از آتش فرار کردیم، به خاکستر افتادیم
  3. حتی اگر قلم شکسته باشد، حقیقت را می‌نویسد
  4. صحبت کردن از من است، گوش دادن از تو
  5. کسی که می‌داند صحبت می‌کند، کسی که نمی‌داند گوش می‌کند
  6. کسی که به خودش برسد، محترم است، کسی که قابلمه را در بازار می‌شکند، رسوا است
  7. جایی که خرس می‌گذرد، سر روباه می‌سوزد
  8. زرگرها ارزش طلا را می‌دانند
  9. جایی که علف زیاد است، چشم مار را می‌بیند
  10. از خوردن خسته شدیم، از نوشیدن تشنه

اینها برخی از ضرب‌المثل‌هایی هستند که به آتا بابا سوزلری به ترکی می‌گویند

Ata Baba Suzlery:

If you enter a hole, you will also

find a hole there

We ran away from the fire, we fell into the ashes

Even if the pen is broken, it

writes the truth

To speak is from me, to listen is

from you

He who knows speaks, he who does not know listens

He who comes to himself is honored, he who breaks the pot in the market is disgraced

Where the bear passes, the head of the fox burns

Goldsmiths know the value of gold

Where there is a lot of grass, the eye sees the snake

We are tired of eating, we are thirsty from drinking

These are some of the proverbs

معانی کندن در زبان ترکی

قدرت زبان‌ تورکی

در برابر کلمه «کندن» فارسی شش کلمه تورکی موجود است که هر کدام در محل و مورد خاصی بکار می رود:

قازماق: بمعنی کندن زمین و امثال آن

یولماق:بمعنی کندن مو و کندن از ریشه

سویماق:بمعنی کندن پوست و رازهزنی

اویماق:بمعنی کندن چوب و امثال آن برای منبت کاری و در آوردن چشم بکار میرود.

قوپارماق: برای کندن جزئی از چیزی

قیرتماق:برای کندن و برداشتن جزئی از چیزی و نشگون گرفتن است.

در صورتیکه در فارسی برای همه این موارد فقط یک کلمه " کندن " موجود است

دعوا کردن‌ در زبان‌ تورکی

برای"دعوا کردن" در زبان تورکی

نوزده فعل تورکی وجود دارد.

1. دویوشمئک

همدیگر را کتک زدن

2. وُوروشماق

همدیگر را زدن

3. ساواشماق

با یکدیگر دعوا و جنگ کردن و گلاویز شدن

4. دیدیشمئک

دعوا همراه با چنگ زدن یکدیگر

5. چارپیشماق

دعوا و برخورد به همدیگر - تصادم

6.دالاشماق

با هم دعوای لفظی کردن

7. دارتیشماق

باهم مشاجره کردن

8. چاختاشماق

باهم سرشاخ شدن

9. توتوشماق

دعوا با گرفتن یکدیگر

10. بوغوشماق

دعوا همراه با گرفتن یقه وخفه کردن

11. تپیشمک

دعوا همراه لگد انداخت به هم

12. تپیکلشمئک

دعوا همراه لگد انداختن به هم

13. قیرتلاشماق

دعوا همراه با گرفتن گلوی همدیگر

14. سویوشمئک

همدیگر را دشنام دادن

15. دیرشمئک

دعوا کردن - مقابل هم ایستادن

16. بوغازلاشماق

گلوی همدیگر را گرفتن -مقابل هم قرار گرفتن - دعوا کردن

17. چیرپیشماق

زد و خورد

18. دُوروشماق

مناقشه - مجادله - رو در رو شدن

19. سوپورلشمئک

گلاویز شدن - در هم آویختن

نمونه های کلمه داش

نمونه های کلمه داش

برخی واژه ها در ترکیب با پسوند داش

یولداش (yoldaş): همراه، دوست، رفیق

قارینداش، قارداش (qardaş): هم شکم، برادر (کسی که در شکم مادر همراه بوده است)

سویداش (soydaş): همریشه، همنژاد

امک داش (əməkdaş): همکار

آرخاداش (arxadaş): هم پشت، دوست

آیاقداش (ayaqdaş): هم پا، هم راه

آداش (adaş): همنام

سیرداش (sırdaş): همراز

دیلداش (dildaş): هم زبان

پایداش (paydaş): هم سهم ویا شریک

یانداش (yandaş): هم سنگر، طرفدار

ائلداش (eldaş): هم وطن

یوردداش (yurddaş): همشهری

بویداش (boydaş): هم خواب، زوج، شریک زندگی

یاسداش (yasdaş): زوجه، هم خوابه

یؤنداش (yöndaş): هم سو، هم جهت

قاتداش (qatdaş): هم ردیف، هم سطح، هم طبقه

چاغداش (çağdaş): هم زمان

یاشداش (yaşdaş): هم سن

ساپاقداش (sapaqdaş): هم کلاسی

قارشیداش (qarşıdaş): رقیب و حریف

کلمه داش دد زبان تورکی

قدرت زبان توركي

استفاده کلمه ‏"داش" در تورکی

۱- کلمه ‏داش اگر اسم باشد به معنی "سنگ"

۲- اگر فعل باشد فعل امر مفرد است به معنی "فوران کن"

۳- اگر به عنوان پسوند به اسم اضافه شود به معنی "هم" می باشد

وجه آرزویی در جمله معادل  کاش در زبان فارسی

جمله آرزویی

کاش

در این حالت زمانی با شک و تردید چیزی بیان میشود ( ممکن است انجام شود! )

و یا اینکه آرزوی انجام آن را داریم
علامت پسوند =a-ə
بن فعل+ علامت پسوند+ضمیر
Bax+a+am = baxam کاش نگم کنم
Bax+a+san = baxasanکاش نگاه کنی
Bax+a =baxa کاش نگاه کند
bax+a+q=baxaq کاش نگاه کنیم
Bax+a+sınız=baxasınız کاش نگاه کنید
Bax+a+lar=baxalar کاش نگاه کنند


Gəl+ə+əm=gələm ممکن است بیایم
Gəl+ə+sən=gələsən ممکن است بیایی
Gəl+ə=gələ ممکن است بیاید
Gəl+ə+k=gələk ممکن است بیاییم
Gəl+ə+siniz=gələsiniz ممکن است بیایید
Gəl+ə+lər=gələlər ممکن است بیایند


—-------------------------------------------

حالت گذشته این! نیز با افزدون پسوند idi -ıdıپس از علامت پسوند اصلی بدست می آید
a+ıdı+aydı
ə+idi=əydi

ضمایر نیز به گذشته تغییر می یابند ( حرف "ی" میانجی آمده است )

Bax+aydı+m=baxaydım کاش ( ممکن است ) نگاه میکردم!
Bax+aydı+n=baxaydın کاش ( ممکن است ) نگاه میکردی
Bax+aydı=baxaydı کاش ( ممکن است ) نگاه میکرد
Bax+aydı+q=baxaydıq کاش ( ممکن است ) نگاه میکردیم
Bax+aydı+nız=baxaydınız کاش ( ممکن است ) نگاه میکردید
Bax+aydı+lar=baxaydılar کاش ( ممکن است ) نگاه میکردند

Gələ+ydi+m=gələydim کاش ( ممکن است ) می آمدم
Gələ+ydi+n=gələydin کاش ( ممکن است ) می آمدی
Gələ+ydi=gələydi کاش ( ممکن است ) می آمد
Gələ+ydi+k=gələydik کاش ( ممکن است ) می آمدیم
Gələ+ydi+niz=gələydiniz کاش ( ممکن است ) می آمدید
Gələ+ydi+lər=gələydilər کاش ( ممکن است ) می آمدند

حرف باید

حرف" باید" در ترکی

باید میز مانند اگر به بن فعل می چسبد و سپس زمان و صرف فعل می آید

علامت

مه لی -مالی-

məli-malı

حروف نازک

مه لیməli

get+məli =getməli رفتنی

bil+məl=bilməli دانستنی

gəl+məli =gəlməli آمدنی

gör+məli =görməli دیدنی

gül+məli =getməli رفتنی

حروف ضخیم

مالی malı

bax+malı=baxmalı نگاه کردنی

qır+malı=qırmalı پاره کردنی

dol+mal=dolmalı پر شدنی

dur+malı=durmalı ایستادنی

البته این حالت بدون ضمیر! و زمان که ساده گفتم صفت هم هست از نوع صفت لیاقت صفت تقریبی اما با زمان حالت باید بیشتری مشخص میشود

مثلا

بیلمه لی ایدین= باید میدانستی

یازمالی سان= باید بنویسی

طرز ساختن فعل شرطی در زبان تورکی

یئنی‌درس

علامت شرط
در ترکی علامت شرط به صورت "اگر" استفاده نمیشود بلکه به صورت پسوند " سه- سا" به بن فعل افزدوه میشود
و پس از آن میتوان به فعل زمان دادو آن را صرف کرد .

مثال
حروف نازک = سه sə
get+sə=getsə اگر برود
gəl+sə=Gəlsə اگر بیاید
Gör+sə=görsə اگر ببیند
gül+sə=gülsə اگر بخندد

حروف ضخیم = سا sa
bax+sa=baxsa
qır+sa=qırsa اگر پاره کند
don+sa=donsa اگر یخ بزند
dur+sa=dursa اگر با ایستد

نام حیوان ها در زبان تورکی

اسامی تورکی حیوانات:


یابانچی حیوانلار (حیوانات وحشی ):

1.شیر: آسلان، آرسالان

2.پلنگ: بارئس

3.یوز پلنگ: قافلان

4.ببر: توغای

5.گرگ: قورد،جاناوار،بوری

6.کفتار: کافدار

7.شغال: چاققال

8.روباه: تولکی

9.سمور: پورسوق

10.راسو: سوسار، میشوول

11.سنجاب: دله، دگن

12.موش: سیچان

13.موش کور: آغچاسیچانی

14.گربه: پیشیک

15.گورکن: مزارچی

16.خرس: آیی

17.خوک وحشی: دونقوز، دووز

18.گراز: قابان

19.آهو: جیران

20.بچه آهو: جویور

21.گوزن: مارال

22.خرگوش: دوشان

23.خرگوس صحرایی: عرب دوشانی

24.سوسمار: کرتن کله

25.مارمولک: قیزبوغان

26.جوجه تیغی: کیپری، کیرپی

27.بزکوهی: داغ گئچی سی

چول قوش لاری(پرندگان وحشی):

1.کلاغ: قارغا

2.انواع عقاب : چالاغان، قرقی، ، قزل قوش

3.شاهین: ترلان، سونقور

4.زاغ : قجله

5.خفاش: یاراسا، گئجه قوشو

6.کبک: ککلیک

7.کبک ماده: فره

107.لک لک: حاجی لی لک

8.اردک وحشی: چول اوردکی

9.حواصیل: آرسین بوغاز

10.جغد: بایقوش،یاپالاق

11.کرکس: قارتال

12.دارکوب: آغاج دئلن

13.بلبل: بولبول

14.گنجشک: سئرچه

15.کبوتر: گورچین

16.هدهد: بوببی،توراغای

17.بوتیمار: بالابان قوشو

18.شترمرغ: ده وه قوشو

19.پرستو: دورنا

20.طاووس: توووز

21.کبوترچاهی: آلا باختا

22.طوطی: توتو قوشو

23.فنچ: آلا جهره

24 چکاوک: تارلا قوشو

سو سئور حیوانلار(آبزیان) :


1.لاک پشت: داش باغا، توسباغا

2.خرچنگ: یان قیلینج

3.غورباغه : قورباغا

4.ماهی: بالیق

5.نهنگ: ناققا

6.مار: ایلان

7.مارآبی: سوایلانی

8.بچه قورباغه: چومچه بالیغی

قوردقوش لار( حشرات) :

1.مگس: میلچک

2.مورچه: قاریشقا، قارینچا

3.مورچه بالدار: ماللاقاریشقا

4.سوسک : پیس پیسا

5.سوسک بالدار: سوسری

6.زنبورعسل: بال آررسی

7.زنبوربی عسل: اششگ آری سی..
قیزیل آرری

8.عقرب: چایان، ایری قویروق

9.روتیل: بووه

10.پروانه: کپنگ

11.کرم: قورداق

12.کرم خاکی: یئرقورداقی

13.کرم ابریشم: ایپک قورداقی

14.ملخ: چکیرتگه

15.حلزون: ایل بیز

16.پشه : میغ میغا، هونو

17.کفش دوزک: باشماق تیکن، ننم اوغلو

18.کک: بیره

19.زالو: سولوک

20.شپش: بیت

21.موریانه: تاختا بیتی

22.گوش خیزک: قولاقا گیرن

23.هزارپا: قیرخ آیاق

24.عنکبوت : تور توخویان

فعل ساده

قسمت: اول

پاره ای فعل ساده و واژه در زبان ترکی وجود دارد که در سایر زبانها به صورت فعل ساده وجود ندارد و در مقام آنها،جمله یا عبارت و دست کم فعل مرکب به کار میرود.
به چند نمونه اشاره میکنیم:
1-آجیخماق:گرسنه شدن
2-آجیشدیرماق:به سوزش انداختن، به درد انداختن
3-آجیقلانماق:بر کسی خشم گرفتن
4-آچیلیشماق:قید و کمرویی رو کنار گذاشتن
5-آددیملاشماق:پابه پای کسی راه رفتن
6-آددیملاماق:قدم بزرگ برداشتن، قدم شماری
7-آددیملی: کسی که قدمهای بلند داشته باشد
8-آدلانماق:نامور شدن،مشهور شدن
9-آراغاج:سالی که گرما و رسیدن میوه زود تر از موعد شروع شده باشد
10-آرالاشماق:از جنگ و درگیری دست برداشتن
11-آرالانماق: از هم جدا شدن
12-آرتیق گلمک:با وجود مقصر بودن خود را ذیحق نشان دادن
13-آرخالانماق:متکی بودن، پشت گرم بودن
14-آریتلاماق:پاک کردن،تمیز کردن
15-آریتماق: پاک کردن
16-آریخلاماق:لاغر شدن
17-آزدیرماق:دک کردن
18-آرغین:راه گم کرده
19-آزماق:گم شدن، منحرف شدن
20-آسقی: رخت آویز
21-آسیلی:دل واپس و نگران
22-آشیریم:کمره ی کوه
23-آغلاشما:گریه دسته جمعی
24-آغلامسینماق:بغض کردن
25-آغناق:لجن زار
26-آغناماق:به پهلو غلطیدن
27-آغوز:نخستین شیر پستانداران
28-آلاچرپوو:کولاک و برف
29-آلاچیق:خانه یا سایه بان باغی
30-آلدیرماق:وادار به خرید کردن
31- آلدیرماق: برداشتن اصلاح و آرایشگری
32-آلقیش: کف زدن و تحسین کردن
33-آلقیشلاماق: مورد تشویق قرار دادن
34-آلیشدیرماق:روشن کردن آتش
35-آنلاشماق:همدیگر را درک کردن
36-آنلاشیلماق:مفهوم شدن
37-آنیلماق:یاد شدن،به خاطر آورده شدن
38-آیاقلاشماق:پا به پای کسی رفتن
39-آیاقلاماق:لگد کردن
40-آیریج:دو راهی، محل تقاطع راه ها
41-اپریمک:پیر شدن،پلاسیده شدن
42-اتنه: جوجه پر در نیاورده
43-اردوərdu: چرکاب صابون
44-ارسین ərsin: میله آهنی نوک تیز تنور
45-ارلیک: دختر دم بخت
46-اره میک:زن عقیم و نازا
47:اریشمک ərişmək: سر به سر گذاشتن
48-ارینتی ərinti: آنچه از ذوب فلز بدست می آید
49-ارینمک:تنبلی کردن
50-اریمک: ذوب شدن
51-ازدیرمک:لوس بار آوردن
52-ازدیرمک:وادار به له کردن

53-اسکیمک:قدیمی شدن، کهنه شدن
54-اسنه مک:خمیازه کشیدن
55-اسگیلمک:کوچک شدن،کاسته شدن
56-افلəfəl:بی دست و پا،شب و ول
57-اکمک:دک کردن،از سر باز کردن
58-اکیلمک:جیم شدن،در رفتن
59-اللشدیرمک:انگولک کردن، ور رفتن
60-اللشمک:درگیر شدن، دعوا کردن
61-اللمک:دستمالی کردن
62-امگک: فرق سر
63-املیک:بچه چهارپا که تازه علف میخورد
64-امیزدیرمک:شیردادن
65-امیشدیرمک:شیردادن از طریق پستان
66-انده رمک:به صورت دفعی ریختن مایعات
67-اوتوروش: طرز نشستن
68-اؤجشدیرمک:تحریک کردن،بر انگیختن کسی علیه کسی
69-اؤجشمک:سر به سر گذاشتن
70-اوخلوو:چوبی نظیر وردنه در نانوایی
71-اوخوتماق: وادار به خواندن کردن
72-اوتقونماق:آب دهن را قورت دادن
73-اؤده مک:از عهده بر آمدن، باز پس دادن بدهی
74-اوزله مک:سوا نمودن جنس
75-اوزولوشمک:قطع رابطه کردن
76-اوسانماق:به تنگ آمدن،بیزار شدن
77-اوسته له مک:با زور و نیرنگ بر حریف چیره شدن
78-اوغونماق:از خنده ریسه رفتن
79-اونوتماق: فراموش کردن
80-اؤکوز: گاو نر
81-اومماق:توقع چیزی را داشتن، هوس کردن
82-اوخالاماق:مشت مالی کردن
83-اؤوکله مک:مشت مالی کردن و ماساژ دادن
84-اووماق:مشت و مال دادن
85-اوویماق:با چنگ مالیدن
86-اووشدورماق:مالیدن و مچاله کردن
87-اووؤنتو:خرد شده، ریز شده
88-اویانماق:بیدار شدن
89-اؤیسه مک: غربال کردن
90-اویناتماق:بازی دادن
91-اویناتماق:دست انداختن
92-اویناتماق:وادار به رقص کردن
93-ایته لمک:هل دادن
94-ایتگی:آنچه گم شده باشد
95-ایتگین:مفقودالاثر
96-ائشه لنمک:پنجه کشیدن طیور به زمین،کندو کاو کردن
97:ائشه ک:جایی که طیور پنجه کشیده و گود کرده
98-ایریش مک:لجبازی کردن
99-ایشیلتی:نور ضعیف، سوسو
100-ایگره نمک:نفرت داشتن، مشمئز شدن
101-اینانماق:باور داشتن
102-اینانمالی:باور داشتنی، قابل اعتماد
103-اینانیلماق:طرف اعتماد بودن
104-اینجیک:آزرده خاطر،رنجیده دل
105-ایلمک:گره بافتنی و فرش
106-ایمه جی:داوطلب کارهای دسته جمعی
107-ایلیشیک:گره خوردگی و پیوند ضعیف
108-ایمکله مک:چهاردست و پا رفتن
109-ائولنمک:زن گرفتن
110-باتقین:طلب بالا وصول

111-باخیم:نقطه ی نظر
112-بادالاق:پشت پا زدن
113-باریشیق:صلح کردن
114-باسدیرماق:دفن کردن،خاک کردن
115-باسمارلاماق:غافلگیر کردن و ناگهانی فشار و زور آوردن
116-باشلاماق:شروع کردن
117-باغداش:چار زانو نشستن
118-باغیرتماق:جیغ و داد کسی رو درآوردن
119-بالدیز:خواهر زن،خواهر شوهر
120-بانلاماق:بانگ بر آوردن خروس
121-بایدیرماق:دسته گل به آب دادن
122-بایراملاشماق:دید و باز دید عید
123-ببه ک bəbək:مردمک چشم، بچه کوچولو
124-برکیشمک:سخت و سفت شدن
125-برکیشمک:ورزیده شدن
126-بره لتمک:با نگاه اعتراض آمیز چشمها رو خیره کردن
127:بسلنمک:پرورده شدن
128-بلله مک:نشانه گذاری کردن، روشن کردن
129-بله مک:قنداق کردن
130-بئله مک:کثیف کردن
131:بوداماق:هرس کردن درخت
132- بوداماق:تکه پارچه کردن
133-بودانماق:از هم دریده شدنغ
134-بورجوتماق:قر دادن، کمر جنباندن
135-بورخولماق:پیچ خوردن مفصل
136-بورمه لمک:مچاله کردن
137-بورومک:بخاطر پنهان کردن چیزی پیچیدن
138-بورومک:رو گرفتن و نقاب کردن
139-بوزارانتی:هوای گرک و میش
140-بوزارماق:خاکستری رنگ شدن
141-بیزولوق:آغل زندان
142-بوشاتدیرماق:وادار به طلاق کردن
143-بوشالتدیرماق:وادار به خالی کردن جایی یا ظرفی
144-بوشاماق:طلاق دادن
145-بوشانماق:طلاق گرفتن
146-بوغازلاشماق:یقه همدیگر را گرفتن
147-بوغاناق:هوای گرفته و طوفانی
148-بوغوشدورماق:به جان هم انداختن
149-بوغوشماق:به جان هم افتادن و درگیر شدن
150-بؤلوشمک:میان خود تقسیم کردن
151-بویلوق:نخ تابیده از پنبه
152-بویلانماق:سر کشیدن،بلند شدن و نگاه کردن
153-بویوخماق:دست و پا گم کردن
154-بؤیورتمک:فریاد گاوی را در آوردن
155-بؤیوک لنمک:ادعای بزرگی کردن
156-بیتیرمک:رویانیدن، به سر و سامان رسانیدن
157-بیتیشمک:به هم وصل شدن، التیام یافتن
158-بیج:حیله گر و ناکس
159-بیرلشمک:دست به یکی شدن
160-بیریکمک:یکدل و یک زبان شدن،دست به یکی کردن

161-پوزماق:بر هم زدن
162-پاخیر:مس اکسید شده
163-پارتیلی:سر و صدای شدید ترکیدن چیزی
164-پاققیلداماق:در جوش و خروش بودن، با صدا خندیدن
165-پولوش:پس مانده میوه جات
166-پیریلتی:صدای بال زدن پرندگان
167-پاریلتی:نقطه نورانی
168-پیققیلداماق:زیر خنده زدن با صدا
169-تاخماق:نصب کردن
170-تاپیشماق:همدیگر را یافتن دو هم دل و هم خو
171-تپیلمک:خود را داخل کردن
172-تپینمک:از عصبانیت پا به زمین کوفتن
173-توپارلاماق:یکجا گرد آوردن
174-توپارلاماق:هی زدن و اعتراض کردن به چیزی
175-توپلاماق:جمع آوری کردن
176-توپورمک:تف انداختن،آب دهان انداختن
177-توتوشدورماق:به جان هم انداختن
178-توتوشدورماق:مقایسه کردن دو یا چند چیز
179-توتوشماق:گلاویز شدن
180-تورپاقلاماق:خاک اندود کردن، دفن کردن
181-توشلاماق:نشانه روی کردن،در یک ردیف قرار دادن
182-توققوشماق:به هم خوردن دو چیز
183-توولاما:آتش گردان، آتش چرخان
184-توولاماق:چرخانیدن چیزی
185-تومماق:بغض کردن، در خود فرو رفتن
186-تیریقلاماق:شکم روی داشتن
187-تیققیلداماق:تق تق صدا دادن
188-تین:گاز اسیدکربنیک سوختن زغال
189-جاغیلداماق:جاری شدن ناگهانی آب
190-جیرماقلاماق:چنگول زدن، پنجول کشیدن
191-جورولده مک:جیر جیر کردن
192-جیزماقارا:خطوط کج و معوج
193-جیغیلداشماق:جیغ و ویغ راه انداختن
194-جینگیلده مک:صدای جرنگ جرنگ دادن
195-جینلنمک:از کوره در رفتن
196-چاپالاماق:دست و پا زدن، تقلا کردن
197-چاخناشدیرماق:به هم زدن، درگیری ایجاد کردن
198-چاشدیرماق:گیج کردن و به اشتباه انداختن
199-چاشماق:سر در گم شدن
200-چاغیرماق:صدا زدن، دعوت کردن

201-چالیشدیرماق:به سعی و کوشش وادار کردن
202-چالیخلاماق:دست و پا زدن
203-چاققیلداماق:صدا کردن در اثر اصطکاک
204-چرتمکçərimək:از جا در رفتن، لغزش در کاری
205-چرچی:دستفروش دوره گرد
206-چوبوقلاشماق:با هم چپق کشیدن و حرف زدن
207-چوخدان:از خیلی وقت پیش
208-چؤکدورمک:به زانو در آوردن
209-چولقالاماق:پوشاندن با چیزی
210-چؤلمک:ظرف سفالی و دهان گشاد
211-چیرپینماق:دست و پا زدن
212-چیرپیشماق:زد و خورد کردن
213-چیرمالاماق:بالا زدن آستین و یا پاچه شلوار
214-چیغیرتماق:داد کسی را در آوردن
215-چیمدیرمک:آب تنی دادن
216-چیمدیک لمک:وشگون گرفتن
217-خاریلداتماق:به صدا در آوردن چیزی هنگام ریختن
218-خورتلاماق:زنده شدن مرده
219-خوده ک:شاگرد چوپان
220-خورولداماق:خرناس کشیدن، خرخر کردن
221-خورتولداتماق:با صدا قورت دادن غذا
222-دادیملیق:مقدار اندک در حد چشیدن
223-دادیخماق:از بین رفتن طعم طبیعی غذا و خوراکی
224-داراشلیق:بسیار تنگ و باریک
225-داراشماق:حمله ور شدن و ازدحام کردن
226-داریخماق:دلتنگ شدن
227-داریلماق:دلتنگی پیدا کردن
228-داشلاماق:سنگسار کردن، سنگ باران کردن
229-داشیماق:حمل کردن
230-داشینماق:کوچ کردن،اسباب کشی
231-دالدالاماق:غافلگیر کردن
232-دالقین:غرق در فکر، به فکر رفته
233-دانا:گوساله یک تا دو ساله
234-دانقاز:حرف نشنو
235-دانیشدیرماق:به حرف آوردن
236-دبرتمکdəbərtmək: از جا تکان دادن
237-دجbəj: تخته ای مخصوص برای نشانه گذاری غله در خرمن
238-دوداقلاشماق:لب بر لب نهادن، همدیگر را بوسیدن
239-دورتمک:به زور چپاندن
240-دوروخماق:حیرت زده شدن
241-دوروشماق:به خصومت پرداختن
242-دورتولمک:فضولی کردن و سرک کشیدن
243-دؤزمک:تحمل کردن
244-دؤشرگه:اقامتگاه موقای سر راه
245-دوغراماج:آب دوغ خیار، نان خرد شده در دوغ
246-دوغاناق:حلقه یا دوشاخه ای که برای گره زدن دو سر طناب به کار میرود
247-دولوخسونماق:حالت گریه به خود گرفتن
248-دومبالماق:خم شدن به وضع سجده
249-دویه:ماده گاو جوان و نزاییده
250-دووغا:آش دوغ که در آن سبزی و برنج می ریزند

منبع:مقایسه اللغتین
تألیف:پروفسور جواد هیأت

کلمه و فعل نشستن در زبان تورکی

تعداد معادلهای واژه (( نشست )) در زبان ترکی

✅علی اوتوردو( اوتوردی) .

علی نشست .

✅قوش قوندو(قوندی)

گنجشک نشست .

✅کوپک چؤممه لدي

سگ نشست .

✅يئر چؤکدو( چؤکدی )

زمین نشست

✅آقا اَيلشدي

آقا نشست

✅دووار جومدو( جومدی )

دیوار نشست ....

✅اوخ سانجيلدي

تیر ((گلوله)) نشست ...

✅اؤرگيمه ياتدي .

به قلبم نشست .

همانطور که ملاحظه میشود برای یک واژه (( نشست )) در زبان تورکي ما بسته به نوع فاعل (اشیا،انسان،پرندگان و اعضای بدن و...) کاربرد فعل متفاوت است .

فعل متعددی در تورکی

فعل متعددی
حرف ت میتواند به افعال متعددی که با لا la له ləخاتمه یافته اند اضافه شود و آنها را متعددی سازد!
آنلا- آنلات anla- anlat (بفهم، بفهمان)
ایشله- ایشله‌ت işlə - işlət ( کارکن، به کار گیر)
باشلا- باشلات başla- başlat ( شروع کن، باعث شروع چیزی شو)
داغلا- داغلات bağla- dağlat ( داغ کن، باعث داغ کردن چیزی شو)
باغلا- باغلات bağla- bağlat (ببند، ببندان!)

افعال تکرار  شونده در زبان‌ تورکی

افعال تکرار شونده

گوله گوله : خندان خندان

معنی لغوی

گوله گوله : به سلامت

گوله گوله گئت : با شادی برو

قاچا قاچا گل : بدو بدو بیا

قاچا قاچا گل بورا : بدو بدو بیا اینجا

گئده گئده کتاب اوخوما : در حین راه رفتن کتاب نخوان

گئده گئده ماهنی اوخو : در حین رفتن ترانه بخوان

گله گله : در حین آمدن

باخا باخا : در حین نگاه کردن

یئیه یئیه یول گئتمه : در حین خوردن راه نرو

ووروشا ووروشا : در حین دعوا

آغلیا آغلیا : در حال گریه کردن

نمونه افعال در شعر تورکی

نمونه افعال در شعر تورکی

شعر ترکی از شاعر زنجانی استاد هوشنگ جعفری

یارین بویون قوجاقلادیم

یار آغلادی من آغلادیم

ییغیشدی قونشولار بوتون

جار آغلادی من آغلادیم

ائله کی اسدی بیر خزان

تالاندی گوللریم منیم

خبر چاتینجا بولبوله

خار آغلادی من آغلادیم

اوره ک سوزون دئدیم تارا

سیملر اولدو پارا پارا

یاواش یاواش سیزیلدادی

تار آغلادی من آغلادیم

دئدیم کی حق منیم کی دی

باشیمی چکدیلر دارا

طناب کسنده بوینومو

دار آغلادی من آغلادیم

یارین بویون قوجاقلادیم :

قد یار را در آغوش گرفتم

یار آغلادی من آغلادیم

یار گریه کرد من گریه کردم

ییغیشدی قونشولار بوتون

همه همسایه ها جمع شدند

جار آغلادی من آغلادیم

آنها گریه کردند من گریه کردم

ائله کی اسدی بیر خزان

همین که باد پاییزی وزید

تالاندی گوللریم منیم

تاراج شد گلهای من

خبر چاتینجا بولبوله

زمانی که خبر برسد به بلبل

خار آغلادی من آغلادیم

خار گریه کرد من گریه کردم

اوره ک سوزون دئدیم تارا

حرف دلم را گفتم به تار

سیملر اولدو پارا پارا

سیمها پاره پاره شد

یاواش یاواش سیزیلدادی

یواش یواش ناله حزین کرد

تار آغلادی من آغلادیم

تار گریه کرد من گریه کردم

دئدیم کی حق منیم کی دی

گفتم که حق با من است

باشیمی چکدیلر دارا

سرم را به دار کشیدند

طناب کسنده بوینومو

هنگامی که طناب گردنم را می برید

دار آغلادی من آغلادیم

دار گریه کرد من گریه کردم

افعال شعر

قوجاقلاماق : در آغوش گرفتن

قوجاقلادیم : در آغوش گرفتم

آغلاماق : گریه کردن

آغلادی : گریه کرد

ییغیشماق :جمع شدن

ییغیشدی : جمع شد

اسماق : وزیدن

اس əs

اسدی : وزید

یئل اسدی :

yel əsdi

باد وزید

تالانماق : تاراج شدن

تالاندی : تاراج شد

چاتینجا : تا برسد

چاتماق : رسیدن

دئمک : گفتن

دئدیم : گفتم

اولدو : شد

اولماق : شدن

سیزیلداماق : نالیدن

سیزیلدادی : ناله کرد

چکمک : کشیدن

چکدیلر : کشیدند

کسمک : بریدن

کسنده : هنگام بریدن

جمله سازی

جمله سازی

1 - ایت قاپدی : سگ گاز گرفت.

2- ایت آتی قاپدی : سگ اسب را گاز گرفت.

3 - ایت آتین قیچین قاپدی : سگ پای اسب را گاز گرفت.

ایت : سگ

قاپدی : گاز گرفت

آت : اسب

آتی : اسب را

_

_# «ی » / _ « _و » : را

مثال برای حرف را

اوشاق : بچه

اوشاقی : بچه را

دووشان : خرگوش

دووشانی :خرگوش را

آیی : خرس

آیی نی : خرس را

تویوق : مرغ

تویوغو : مرغ را

آت : اسب

قیچ : پا

آتین قیچی :پای اسب

آتین قیچین : پای اسب را

قویون : گوسفند

قویونون قیچی : پای گوسفند

قویونون قیچین : پای گوسفند را

کئچی : بز

کئچی نین قیچی : پای بز

کئچی نین قیچین : پای بز را

در حال استمرار

این افعال زمان حال هستن

در حال انجام دادن

: مشغول بودن

: ائتمه ده دیر در حال انجام دادن هست

خراب ائتمه ده دیر

مشغول خراب کردن هست

گئتمه ده دیر

مشغول رفتن هست

در حال رفتن هست

گلمه ده دی

مشغول آمدن هست

میخواد بیاد یا در حال آمدن هست

گورمه ده دی

در حال دیدن هست

مشغول دیدن هستش

باخمادادی درحال نگاه کردن

برای ساخت این فعلها

مصدر فعل + دا /دَ + ضمیر شخصی

صرف فعل گئتمک ده دی

گئتمک ده یم : در حال رفتن هستم

گئتمک ده سن : در حال رفتن هستی

گئتمک ده دیر : در حال رفتن است

گئتمک ده ییق : در حال رفتن هستیم

گئتمک ده سینیز : در حال رفتن هستید

گئتمک ده دیرلر : در حال رفتن هستند

به افعال زیر توجه کنید

خراب ائتمه ده دیر : خراب ائتمک ده دیر : در حال خراب کردن است

گئتمه ده دی : گئتمک ده دیر : در حال رفتن است

گلمه ده دی : گلمک ده دیر : در حال آمدن است

گورمه ده دی : گورمَک ده دیر : در حال دیدن است

باخمادادی =باخماق دادیر : در حال نگاه کردن است

پسوند مالی به معنای واجب بودن

پسوند واجب (لازم) یا قابل انجام شدن در این افعال بعد بن فعل پسوند (مالی / ملی ) اضافه میشود.

(Malı _ məli)

Məli _ برای افعال با صدای نازک(اینجه)
Malı_برای افعال با صدا ضخیم(قالین)

اورنکلر : مثالها

Almalı: al+ malı✅ لازم به گرفتن

Getməli :get +məli ✅ لازم به رفتن

Görməli : gör +məli✅ لازم به دیدن

Vurmalı : vur + malı✅ لازم به زدن

Gəlməli : gəl + məli✅ لازم به آمدن

Yıxmalı : yıx + malı ✅لازم به انداختن

Solmalı : sol +malı✅ لازم به فرسایش

Ağlamalı : ağla + malı✅ لازم به گریه کردن

İnciməli : inci+ məli✅لازم به ناراحت شدن

Çürüməli : çürü + məli✅ لازم به پوسیدن

Qurumalı : quru + malı ✅لازم به خشکیدن

Saxlamalı : saxla + malı✅ لازم به نگه‌داشتن

Yeriməli : yeri + məli ✅لازم به راه رفتن

Yürüməli : yürü + məli ✅ لازم به راه رفتن

Sürməli : sür + məli ✅‌لازم به‌ راندن

Qırılmalı : qırıl+malı ✅‌لازم به بریده شدن

آل : بگیر
آلماق : گرفتن
آلمالی : قابل گرفتن ، لازم به گرفتن

من بیر کیتاب آلمالییام:
من لازم است یک کتاب بگیرم


سن بیر بیلرزیک آلمالی سن :
تو یک النگو لازم است بگیری

او بیر جوت باشماق آلمالیدیر : او یک جفت کفش لازم است بگیرد

بیز ایکی کیلو آلما آلمالیییق :
ما دو کیلو سیب لازم شد بگیریم

سیز بیر باتمان یئر آلما آلمالیسینیز.
شما یک من سیب زمینی لازم شد بگیرید

اونلار بیر بیچاق آلمالی دیرلار :
آنها یک چاقو لازم است بگیرند

زمان ها

آخشام : عصر

دونن : دیروز

بوگون : امروز

گون : روز

گئجه : شب

ائرته : صبح

گون اورتا : ظهر

ایکیندی : بعد از ظهر

گئجه یاری : نصف شب

فعل در زمان‌ گذشته

فعل ماضی

یازدی : نوشت

قازدی : کند

گوردو : دید

باخدی: نگاه کرد

گلدی : آمد

دئدی : گفت

یئدی : خورد

آلدی : گرفت

قالدی : ماند

بوراخدی : رها کرد

آغلادی : گریه کرد

گولدو : خندید

بیلدی : دانست

ایشلَدی : کار کرد

مجید ایشلدی

مجید کار کرد

مجید دونن ایشلدی

مجید دیروز کار کرد.

مجید دونن چوخ ایشلدی

مجید دیروز خیلی کار کرد .

مجید دونن تارلادا چوخ ایشلدی مجید دیروز در مزرعه خیلی کار کرد .

تارلا : مزرعه

تارلادا : در مزرعه

مجید دونن آخشام تارلادا چوخ ایشلدی

مجید دیروز غروب در مزرعه خیلی کار کرد.

فعل امر

افعال تک سیلابی

آچ : بازکن
قاچ :بدو
اوچ : پرواز کن
ایچ : بنوش
سئچ : جدا کن
بیچ : ببر
کوچ : کوچ کن
ساچ : بتاب
دور : بلند شو
وور: بزن
سور:بپرس
سین : شکسته شو
سیل : پاک کن
کئچ : بگذر
قاز: بکن
یاز : بنویس
یو: بشور
آل : بگیر
قال : بمان
سات : بفروش
چات: برس
از: بشکن
آت : بیانداز
آس : بیاویز
آخ: جاری شو
اه ی : کج کن
اوپ : ببوس
بات: فرو رو
باخ : نگاه کن
تاپ : پیدا کن
گل : بیا
گئت : برو

فعل +  فعل

فعل + فعل

دئمیشم گلمیشم ؛ : گفته ام آمده ام

گورموشم آلمیشام : دیده ام خریده ام

قازمیشام گلمیشم : کنده ام آمده ام

در نوشتار ادبی افعال فوق اینگونه بکار برده میشود 👇

دئییب گلمیشم : گفته ام ، آمده ام

گوروب آلمیشام : دیده ام ، خریده ام

قازیب گلمیشم : کنده ام آمده ام

نمونه در شعر

گلمیشم= آمده ام

ای قریب مملکت ای قوربت دیار

ای مملکت غریب ای دیار غربت

دئمه یولاریمی آزیب گلمیشم

نگو راههایم را گم کرده ام آمده ام

آلنیما نه یازیب آللهیم بیلیر

به پیشانیم هر چی نوشته خدایم میداند

من اؤز داستانیمی یازیب گلمیشم

من خودم داستانم را نوشته ام ، آمده ام

کؤکوم چیچکلریم تاغیم اؤردادی

ریشه ام ، شکوفه هایم ، بوته ام آنجاست

من بوردا خسته یم ساغیم اؤردادی

من اینجا خسته ام سلامتیم آنجاست

قایالی بولاغلی داغیم اؤردادی

کوه صخره دار و چشمه زارم اونجاست

داملایام قایادان سیزیب گلمیشم

قطره هستم از صخره چیکده ام ، آمده ام

اؤزون بیل اؤوزگه یه بیلدیرمه منی

خودت بدان به بیگانه نفهمان مرا

آغلادا آغلادا گولدورمه منی

در حال گریه کردن نخندان مرا

سن آلله قوربتده اؤلدورمه منی

تو را خدا در غربت نکش مرا

قبریمی وطنده قازیب گلمیشم

قبرم را در وطن کنده ام ، آمده ام

صرف افعال

گلدی: آمد

سردی:پهن کرد

گل:بیا

گلمدی:نیامد

یادا سالسان:اگر به یاد بیاوری

آلسان: اگر بگیری یا بدست آوری

بیلمدین: ندانستی،

صرف افعال

من:گلدیم(من آمدم)

سن:گلدین(تو آمدی)

او:گلدی( او آمد)

بیز:گلدیک( ما آمدیم)

سیز:گلدینیز( شما آمدید)

اونلار:گلدیلر(آن ها آمدند)

من:سردیم(من پهن کردم)

سن:سردین(تو پهن کردی)

او:سردی(او پهن کرد)

بیز:سردیک(ما پهن کردیم)

سیز:سردینیز(شما پهن کردید)

اونلار:سردیلر(آن ها پهن کردند)

من:یادا سالدیم(من به یاد آوردم)

سن:یادا سالدین( تو به یاد اوردی)

او:یادا سالدی( او به یاد آورد)

بیز:یادا سالدیک( ما به یاد آوردیم)

سیز:یادا سالدینیز(شما به یاد آوردید)

اونلار:یادا سالدیلار(آن ها به یاد آوردند)

من:آلدیم(من گرفتم)

سن:آلدین(تو گرفتی )

او:آلدی( او گرفت)

بیز:آلدیک(ما گرفتیم)

سیز:آلدینیز(شما گرفتید )

اونلار:آلدیلار( آن ها گرفتند)

افعال تورکی

گلدی : آمد

گلمه دی : نیامد

گله جک : خواهد آمد

یاغدی : بارید

یاغمادی : نبارید

یاغاجاق : خواهد بارید

گئتدی : رفت

گئتمه دی : نرفت

گئده جک : خواهد رفت

باخدی : نگاه کرد

باخمادی : نگاه نکرد

باخاجاق : نگاه خواهد کرد

گوردو : دید

گورمه دی : ندید

گوره جک : خواهد دید

آلدی : گرفت

آلمادی : نگرفت

آلاجاق : خواهد گرفت

گولدو : خندید

گولمه دی : نخندید

گوله جک :خواهد خندید

یولدو : کند

یولمادی : نکند

یولاجاق : خواهد کند

🌹👇

زمان آینده ساده

بن فعل + پسوند جاق / جک + ضمیر شخصی

مثال 👇

آخدی : روان شد

آخمادی : روان نشد

بن فعل + جاق + ضمیر شخصی

آخ + جاق + ام

آخاجاغام : جاری خواهم شد

آخاجاقسان : جاری خواهی شد

آخاجاق : جاری خواهد شد

آخاجاغیق : جاری خواهیم شد

آخاجاقسینیز : جاری خواهید شد.

آخاجاقلار : جاری خواهند شد.

زمان آینده افعال زیر را بنویسید و صرف نمایید .

اولدو : شد

اولمه دی:نشد

ایچدی : نوشید

ایچمدی : ننوشید

یئدی : خورد

یئمه دی : نخورد

اوچدو : پرواز کرد

اوچمادی : پرواز نکرد

بوردو : پیچید

بورمادی : نپیچید

قوردو : درست کرد

قورمادی : درست نکرد

دئدی : گفت

دئمه دی:نگفت

چالدی : زد

چالمادی:نزد

ووردو : زد

وورمادی : نزد

سالدی : انداخت

سالمادی:نیانداخت

قاچدی : دوید

قاچمادی:ندوید

آچدی : باز کرد

آچمادی : باز نکرد

دوردو : بلند شد

دورمادی : بلند نشد

یئریدی : راه رفت

یئریمه دی : راه نرفت

ییخدی : به زمین زد

ییخمادی:به زمین نزد

قالدی : ماند

قالمادی:نماند

قاتدی : قاطی کرد

قاتمادی:قاطی نکرد

یوردو : خسته کرد

یورمادی : خسته نکرد

سولدو : پژمرد

سولمه دی:نپژمرد

اولدو : مرد

اولمه دی:نمرد

یاتدی : خوابید

یاتمادی:نخوابید

چاتدی : رسید

چاتمادی:نرسید

اوتدو : برد

اوتدو : قورت داد

اوتمه دی:قورت نداد،نبرد

آتدی : انداخت

آتمادی:نیانداخت

ساتدی : فروخت

ساتمادی:نفروخت

دوتدو : گرفت

دوتمادی : نگرفت

اکدی : کاشت

اکمه دی : نکاشت

چکدی : کشید

چکمه دی : نکشید

بوکدو : پیچید

بوک مه دی:نپیچید

توکدو : ریخت

توک مه دی:نریخت

قیردی : قتل و عام کرد

قیرمادی:قتل عام نکرد

یاردی : شقه کرد

یارمادی:شقه نکرد

سوردو : مکید

سورمادی:نمکید

جیردی : پاره کرد

جیرمادی:پاره نکرد

بیلمک

ترکیب فعل بیلمک با سایر افعال 👇👇


فعل اصلی + آ / _ + بیلیر + ضمیر شخصی منفصل

قاچا بیلرم : می توانم بدوم
قاچا بیلرسن : می توانی بدوی
قاچا بیلر : می تواند بدود
قاچا بیلریک : می توانیم بدویم
قاچا بیلرسیز : می توانید بدوید
قاچا بیلرلر : می توانند بدوند

اوچا بیلرم : می توانم پرواز کنم
..
🔹 نکته : َ = ه
در نگارش زبان ترکی به جای حرکه فتحه حرف ه نوشته می شود.

ایچه بیلرم : می توانم بنوشم.

کئچه بیلرم : می توانم بگذرم

چند فعل متضاد

چند فعل متضاد

یانماقyanmaq .... سونمک sünmək
سوختن .... خاموش کردن


مینمکminmək.... دۆشمکduşmək
سوار شدن .... پایین آمدن

یاتماقyatmaq .... اویانماقoyanmaq
خوابیدن .... بیدار شدن


گئتمکgetmək .... قایتماقqayitmaq
رفتن ..... برگشتن

پوزماقpuzmaq .... قاییرتماقqayirmaq
خراب کردن .... درست کردن


قاچماقqaçmaq .... دورماقdurmaq
دویدن .... ایستادن

آتماقatmaq .... توتماقdutmaq
انداختن،پرتاب کردن ..... گرفتن

دولماقdolmaq .... بوشالماقbuşalmaq
پرشدن .... خالی شدن

گیرمکgirmək.... چیخماقçixmaq
وارد شدن .... خارج شدن

یاپیشماقyapişmaq .... قوپارماقquparmaq
چسبیدن .... کندن

دوتماقdutmaq .... بیراخماقbirxmaq
گرفتن .... رها کردن

ائنمک enmək .... چیخماقçixmaq
پایین آمدن .... بالارفتن


لغات و‌ افعال پر‌کاربرد تورکی

Baş - باش
باش: سر
Başlıq - باشلیق
باشلیق: رئیس، مدیر، نوعی کلاه و ...
Başlamaq - باشلاماق
باشلاماق: شروع کردن، آغاز نمودن
Başarı - باشاری
باشاری: توانایی
Başarmaq - باشارماق
باشارماق: توانستن، موفق شدن و ...
Bal - بال
بال: عسل
Bağlava - باغلاوا
باغلاوا: نوعی شیرینی
Barmaq - بارماق
بارماق: انگشت
Balıq - بالیق
بالیق: ماهی
Bayır - باییر
باییر: بیرون، زمین بد نخور و ...
Bud - بود
بود: ران
Baldız - بالدیز
بالدیز: خواهر همسر
Bacanaq - باجاناق
باجاناق: دو مردی که با دو خواهر ازدواج کرده باشند.
Basmaq - باسماق
باسماق: فشار دادن، پا گذاشتن و ...
Baxmaq - باخماق
باخماق: نگاه کردن
Boşanmaq - بوشانماق
بوشانماق: طلاق دادن، جدا شدن زن و شوهر
Boşatmaq - بوشاتماق
بوشاتماق: خالی کردن
Boşqab - بوشقاب
بوشقاب: بشقاب
Başaq - باشاق
باشاق: سنبل، خوشه گندم، جو و ...
Bayaq - بایاق
باقاق: کمی پیش، چند دقیقه پیش
Boy - بوی
بوی: قد، ارتفاع
Bayraq - بایراق
بایراق: پرچم (پرچم نیز تورکی است.)
Bayram - بایرام
بایرام: جشن
Bulaq - بولاق
بولاق: چشمه
Burun - بورون
بورون: بینی
Buz - بوز
بوز: یخ
Boz - بوز
بوز: رنگ خاکستری
Boş - بوش
بوش: خالی
Boğa - بوغا
بوغا: گاو نر
Buğ - بوغ
بوغ: بخار
Busqu - بوسقو
بوسقو: ذخیره
Bol - Bul - بول - بول
بول - بول: فراوان، زیاد
Budaq - بوداق
بوداق: شاخه درخت
Bilmək - بیلمک
بیلمک: دانستن
Bildirmək- بیلدیرمک
بیلدیرمک: خبر دادن، اطلاع دادن
Bildiri - بیلدیری
بیلدیری: اعلامیه، اطلاعیه
Bilim - بیلیم
بیلیم: علم
Birgə - بیرگه
بیرگه: کک
Bit - بیت
بیت: شپش
Bişirmək - بیشیرمک
بیشیرمک: پختن
Biçmək - بیچمک
بیچمک: با اندازه و شکل برش زدن
Bəyənmək - بینمک
بینمک: پسندیدن
Bilək - بیلک
بیلک: مچ دست و پا
Biləzik - بیله زیک
بیله زیک: النگو
Boxuv - Buğav - بوخوو- بوغاو
بوخوو- بوغاو: دست بند، آلتی فلزی که بر دست مجرمان و متهمان زنند.
Bicə - بیجه
بیجه: حبه انگور
Beş - بئش
بئش: عدد پنج
Bəş - بش
بش: پیشانی سفید، تکه، وصله
Bıçaq - بیچاق
بیچاق: چاقو (چاقو نیز تورکی است.)
Bir - بیر
بیر: یک
Birlik - بیرلیک
بیرلیک: اتحاد
Biz - بیز
بیز: ما
Beyin - Meyin - بئین - مئین
بئین - مئین: مغز
Bel - بئل
بئل: کمر
Bədrə - بدره
بدره: سطل
Bıldırcın - بیلدیرجین
بیلدیرجین: بلدرچین
Böyük - بؤیوک
بؤیوک: بزرگ
Börk - بؤرک
بؤرک: نوعی کلاه
Beyərə - بئیره
بئیره: بوته، هندوانه، خربزه، خیار و .

یایماق

Yaymaq

یایماق = چیزی را روی چیز دیگر پهن کردن و ولو کردن را گویند. نظیر پهن کردن خمیر روی تخته یا ساج جهت پختن نان. و یا ولو کردن گوسفندان در چراگاه برای چریدن. البته واژه چریدن در تورکی به معنی اوْتارماق است و لیکن در بعضی از مناطق یایماق هم گفته می‌شود.

🔹Yaymaq

🔹Xəmiri sac üstündə yaymaq.

🔹Qadın xəmiri sac üstündə yaydı.

🔹Qadin xəmiri sac üstündə

vərdənə ilə yaydı.

🔹Davarı yaymaq.

🔹Çoban sürünü dağ döşünə yaydı.

دئشه ماق هم پهن کردن معنی میده لیکن برای فرش و گلیم بکار می‌رود.

مثال

حسن ائوی دوشه‌دی.

حسن خانه مفرش کرد

döşədi

فعل یایماق همچنین برای نشر کتاب نیز بکار می رود.

یایین ائوی کتابی یایدی.

انتشارات کتاب را نشر داد.

یایین ائوی : انتشارات

لغات

لغات

بولاغ : چشمه
اولسایدیم : اگر بودم
سوساردیم می هئچ : آیا ساکت می ماندم .
قایناردیم : می جوشیدیم
قایالار : صخره ها
داغلار : کوهها
ایچیندن : از داخل
دئیه ردیم : می گفتم
بیر : یک
اووج : مشت
ایچ : بخور
کئچنده : هنگام رد شدن
آغاج : درخت
اولاردیم : می شدم
سسلنیب : صدا کرده
گلردیم : می آمد م
سیزین باغچانیزدان : از باغچه شما
اوجالاردیم : بلند می شدم
سنی اویاتماغا : برای بیدارکردن تو
* نغمه لریمله : با نغمه هایم
کولک : کولاک
چوخ تله سردیم : خیلی عجله می کردم
* بیر آندا : در آن واحد
* گئجه : شب
قاپینیزدان : از درتان
آستا اسردیم : آرام می وزیدم
دئیه ردیم یوخودان اویانمیاسان : می گفتم از خواب بیدار نشوی.
* بولود : ابر
* قالخیب : بلند شده
قارلی زیروه لرده : در قله های پر برف
قوناق : مهمان
قالاردیم : می ماندم
* یایدا : در تابستان
گوی اوزوندن : از روی آسمان
اود یاغان زامان : هنگامی که آتش می بارد
* سن کئچن یوللارا کولگه سالاردیم : به راههای گذرگاه تو سایه می انداختم
* دنیز : دریا
دیلیمده : در زبانم
ساخلاردیم : نگه می داشتم
* اوز ساحیلیمده :در ساحل خودم
* ایزلرینی : رد پاهایت
غنیمت کیمی : مانند غنیمت
* گونش : خورشید
یایا _ یایا :

فعل ها

بو فعل لره دقت ائدین
به این فعلها دقت کنید

فعل لر : فعل ها
فعل لره : به فعل ها
بو فعل لره : به این فعل ها

بن فعل + دی /دو
گل + دی = گلدی
گور + دو = گوردو


گلدی : آمد
یاغدی : بارید
گئتدی : رفت
باخدی : نگاه کرد
گوردو : دید
آلدی : گرفت
گولدو : خندید
یولدو : کند
آخدی : روان شد
اولدو : شد
ایچدی : نوشید
یئدی : خورد
اوچدو : پرواز کرد
بوردو : پیچید
قوردو : چید
دئدی : گفت
چالدی : زد
ووردو : زد
سالدی : انداخت
قاچدی : دوید
آچدی : باز کرد
دوردو : بلند شد
یئریدی : راه رفت
ییخدی : به زمین زد
قالدی : ماند
قاتدی : قاطی کرد
یوردو : خسته کرد
سولدو : پژمرد
اولدو : مرد
یاتدی : خوابید
چاتدی : رسید
اوتدو : برد
اوتدو : قورت داد
آتدی : انداخت
ساتدی : فروخت
دوتدو : گرفت
اکدی : کاشت
چکدی : کشید
بوکدو : پیچید
توکدو : ریخت
قیردی : قتل و عام کرد
یاردی : شقه کرد
سوردو : مکید
هوردو : پارس کرد
جیردی : پاره کرد

افعال فوق را طبق مثال صرف نمایید و منفی هر کدام را نیز بنویسید . ?

گلدیم : آمدم
گلدین : آمدی
گلدی : آمد
گلدیک : آمدیم
گلدینیز : آمدید
گلدیلر : آمدند

گلمدیم : نیامدم
گلمدین : نیامدی
گلمدی : نیامد
گلمدیک : نیامدیم
گلمدینیز : نیامدید
گلمدیلر : نیامدند

لغت ها

لغت ها : سوزجوکلر

یاغیش : باران

قار : برف

دولو : تگرگ

گوی قورشاغی : رنگین کمان

بولود : ابر

یاغیش یاغدی : باران بارید

قار یاغدی : برف بارید

قار گلدی : برف آمد

بو گون یاغیش یاغدی : امروز باران آمد

بو ایل قار یاغمادی : امسال برف نبارید

بو ایل دولو یاغمادی : امسال تگرگ نبارید

شعر تورکی

gündüz gözünü açıb günəşə baxır
گوندوز گؤزونو آچیب گونشه باخیر
روز چشم باز کرده به خورشید نگاه می کند

günəş parlayacaq hər yerəşaxır
گونش پارلایاراق هر یئره شاخیر
خورشید برق زنان به همه جا می تابد

boyayır hər yanı işığın yaxır
بویاییر هر یانی ایشیغین یاخیر
نورش را پخش می کند و رنگ آمیزی می کند هر طرف را

yeni gün başlanır gözümüz aydın
یئنی گون باشلانیر گؤزوموز آیدین
روز دیگری شروع می شود چشممان روشن

قدرت زبان تورکی

قدرت زبان تورکی

🔸اندام های تیز و برجسته بدن در زبان تورکی با حرف "د" شروع می‌شوند:

دیل ⬅️ زبان
دیش ⬅️دندان
دوْداق ⬅️ لب
داماق ⬅️(دیلچک)، کام
دێرناق ⬅️ناخن
دیرسک ⬅️آرنج
دیز ⬅️زانو
دابان ⬅️پاشنه
دالاق ⬅️طحال (در حالت برجستگی و التهاب)
دؤش ⬅️سینه مخصوصاً در مورد زنان
دیمدیک ⬅️ منقار پرندگان

🔸اندامهای گرد و لوله‌ای بدن در زبان تورکی با حرف "ب" شروع می‌شوند:

باش ⬅️سر
بئین ⬅️مخ
بوْیۇن ⬅️گردن
بَنیز (یاناق)⬅️ :گونه
بۇرۇن ⬅️بینی
بئل ⬅️کمر
بیلک ⬅️مچ دست
بۇخۇم ⬅️مفصل
بالدێر ⬅️ران
باجاق ⬅️کل پا
بارماق ⬅️انگشت
باغێرساق ⬅️روده
بؤیرک ⬅️کلیه
و...

🔸اندامهای منشعب از محور مرکزی در زبان تورکی با حرف "ق" شروع می‌شوند:

قۇلاق ⬅️گوش
قوْل ⬅️دست
قێچ ⬅️پا
قارێن ⬅️شکم
قابێرقا ⬅️دنده
قێل ⬅️موی زبر

🔷در حیوانات

قۇیرۇق ⬅️دم
قۇرساق ⬅️شیردان، از معده‌های چهارگانه نشخوارکنندگان
قانات ⬅️بال
و....

🔷در رستنی‌ها:

قێلچاق ⬅️داسه

🔷در ابزار:

قۇنج ⬅️ساق جوراب
قاپێ ⬅️در
قۇلپ ⬅️دستگیره
قێن ⬅️(هم در ابزار و هم در رستنی‌ها) مثل کلمه قێنچا که در فارسی به صورت غنچه تلفظ می‌شود.

🔸 در زبان تورکی چشم و مشتقات آن با حرف "گ" شروع می‌شوند:

گؤز ⬅️چشم
کیپریک ⬅️مژه
گیله ⬅️مردمک
گاش (قاش) ⬅️ابرو

🔸نام اکثر پرندگان در منطقه آذربایجان با حرف "ق" شروع می‌شوند:

قَجله ⬅️زاغ
قارقا ⬅️کلاغ
قێرقێ ⬅️قرقی
قۇزغۇن ⬅️شاهین
قارانقۇش ⬅️پرستو
قاراقۇش ⬅️عقاب
قازالاق ⬅️چکاوک
قارتال ⬅️عقاب (نوعی دیگر از عقاب)
قێرقێر ⬅️پرنده‌ای کوچک
قۇش ⬅️پرنده

🔸یا در پسوند اکثر پرندگان "چین" وجود دارد:

بیلدیرچین ⬅️بلدرچین
لاچێن ⬅️شاهین
گؤیرچین ⬅️کبوتر
سێغێرچێن ⬅️سار

🔸موارد نحس و شگون در تورکی با حرف "ق" شروع می‌شوند:

قارا ⬅️سیاه
قارانلێق ⬅️تاریکی
قوْرخۇ ⬅️ترس
قۇدۇز ⬅️هار
قێرغێن ⬅️کشتار از طریق سرما
قێزغێن ⬅️کشتار از طریق گرما
قایغێ ⬅️نگرانی
قنیم ⬅️دشمن
قۇرقۇ ⬅️توطئه
قارێ ⬅️عجوزه
قاریماق ⬅️پیر شدن
قادا ⬅️درد و بلا
قۇراقلێق ⬅️خشکسالی
قێش ⬅️زمستان
قار ⬅️برف
قێرووْ ⬅️برف دانه‌های گرد و سفت
قارغێ ⬅️نوک تیر، پیکان
قارغێش ⬅️نفرین
قارانات ⬅️شومی
قاران ⬅️آخرین نوبت
قێققێ ⬅️آخرین نوبت

حروف صامت در ترکی آذربایجانی  

حروف صامت در ترکی آذربایجانی

ب=B: بالیق Balıq (ماهی)، بئل Bel (کمر)، قاب Qab (ظرف)

پ=P: ایپک İpək(ابریشم)، ساپ Sap (نخ)

ت=T: تلیس Təlis (گونی)

ج=C: جئیران Ceyran (گوزن)، قوجا Qoca (پیر)، کرپیج Kərpic (آجر)

چ=Ç: چای Çay (رودخانه)، سئرچه Serçə (گنجشک)، قولچاق Qolçaq (عروسک)

خ=X: خورتان Xortan (لولو)، اَرخ Arx (جوی آب)، توخوماق Toxumaq (بافتن)

د=D: داراق Daraq (شانه)، دامجی Damcı (قطره)، سؤگود[۴] Söyüd (درخت بید)

ر=R: بَرک Bərk (سفت)، قارا Qara (سیاه)

ز=Z: زای Zay (خراب، گندیده)، مازالاق Mazalaq (فرفره)، بالدیز Baldız (خواهر شوهر و خواهر زن)

ژ=J: قیژقیرماق Qıjqırmaq (ترشیدن)[۵]

س=S: ساچ Saç (زلف، گیسو)، ترسَه Tərsə (برعکس)

ش=Ş: شیش Şiş (سیخ)، مئشه Meşə (جنگل)، دؤش Döş (سینه)

غ=Ğ: آغری Ağrı (درد)، یاغ Yağ (روغن)

ف=F: کوفلنمیش Küflənmiş (کپک زده)

ق=Q: قارقا Qarqa (کلاغ)، قولاق Qulaq (گوش)، قارپیز Qarpız (هندوانه)

ک=K: کورک Kürək (پشت)، تیکان Tikan (خار)، اؤرتؤک Örtük (ملافه)

گ=G: گؤزل Gözəl (زیبا)، گَلین Gəlin (عروس)، سوپورگه Süpürgə (جارو)

گ نرم: اینه İynə (سوزن)، اَیری Əğri (کج)، دوگو Düyü (برنج)

ل=L: لاله Lalə (لاله)، سالخیم Salxım (خوشه میوه)، اَل Əl (دست)

م=M: مارال Maral (گوزن)، اَپریمک Əprimək (فرسوده شدن)

ن=N: نارین Narin (ریز)

و=V: وئرمک Vermək (دادن)

ه=H: هؤرمک Hörmək (بافتن)

ی=Y: آیی Ayı (خرس)، آی Ay (ماه)

جملات‌ کاربردی


من گئدیرم . mən gedirəm
من می روم

سن تبریزَه گئدیرسن .
sən Təbrizə gedirsən
تو به تبریز می روی.

او هارالی دیر ؟
o haralıdır.?
او اهل کجاست ؟

او خویلو دور .
o xoyludur
او اهل خوی است .

بیز ماهنی اوخویوروق .
biz mahnı oxuyuruq
ما ترانه می خوانیم.

سیز کیتاب اوخویورسونوز .
siz kıtab oxuyursunux
شما کتاب می خوانید.

اونلار یِئمَک یِئییرلر .
onlar yemək yeyirlər
آنها غذا می خورند .


منیم کیتابیم mənim kitabım
کتاب من

بو کیتاب منیم دیر .
bu kıtab mənimdir
این کتاب مال من است.

سنین ائوین sənin evin
خانه تو

او سنین ائوین دیر
o sənin evindir
آن خانه تو است

اونون قارداشی
onun qardaşı
برادر او

آیخان اونون قارداشی دیر .
ayxan onun qardaşıdır.
آیخان برادر او است .

بیزیم کندیمیز
bizim kəndimiz
روستای ما

اورا بیزیم کندیمیزدیر .
ora bizim kəndimizdir
آنجا روستای ما است

سیزین قاپینیز sizin qapınız
در شما

بورا سیزین قاپینیزدیر
bura sizin qapınızdır
این در شما است .

اونلارین پالتارلاری
onların paltarları
لباس آنها

بو اونلارین پالتارلاری دیر
bu onlarin paltarıdır.
این لباس آنهاست .

گَل منیم له داغا گئدَه ک .
gəl mənimlə dağa gedək.
بیا با من به کوه برویم .

من سنین له هئچ یئره گئتمیرم .
mən səninlə heç yerə getmirəm.

من با تو هیچ جا نمی روم .

اونونلا گوروشدوم .
onunla görüşdüm
با او دیدار کردم .

بیزیمله سوزون وارسا دِئ
bizimlə sözün varsa de
با ما سخن داری اگر بگو .

سیزینله کوسموشَم.
sizinlə küsmüşəm
با شما قهرم.

اونلارلا آرام یوخدور .
onlarla aram yoxdur
با آنها خوب نیستم